ဂါဇာကမ်းမြောင်
| ဂါဇာကမ်းမြောင် قطاع غزة | |
|---|---|
 ပါလက်စတိုင်းအလံ | |
 ဂါဇာကမ်းမြောင်၏ မြေပုံ | |
| လက်ရှိအခြေအနေ |
|
| မြို့တော် | ဂါဇာမြို့ 31°30′53″N 34°27′15″E / 31.51472°N 34.45417°E |
| အကြီးဆုံးမြို့ | ရာဖာ[မှတ်စု ၄][၄] |
| ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ | အာရဗီဘာသာစကား |
| လူမျိုးစု | ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး၊ အာရပ်လူမျိုး |
| ကိုးကွယ်မှု |
|
| လူမျိုး | ဂါဇာန် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး |
| ဧရိယာ | |
• စုစုပေါင်း | ၃၆၅ km2 (၁၄၁ sq mi) |
| လူဦးရေ | |
• ၂၀၂၄ ခန့်မှန်း | ၂,၁၄၁,၆၄၃[၅] |
• သိပ်သည်းမှု | ၅,၉၆၇.၅/km2 (၁၅,၄၅၅.၈/sq mi) |
| ငွေကြေး | အစ္စရေးရှီကယ်အသစ် အီဂျစ်ပေါင်[၆] |
| အချိန်ဇုန် | ပါလက်စတိုင်းစံတော်ချိန် (UTC+၂) |
• နွေရာသီ (DST) | ပါလက်စတိုင်းနွေရာသီအချိန် (UTC+၃) |
| တယ်လီဖုန်းကုဒ် | +၉၇၀ |
ဂါဇာကမ်းမြောင် (အင်္ဂလိပ်: Gaza Strip) သည် မြေထဲပင်လယ်၏ အရှေ့တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းပေါ်တွင် တည်ရှိသော နယ်မြေတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသည်။ ဤနယ်မြေသည် အစ္စရေးနှင့် အီဂျစ်တို့နှင့် နယ်နမိတ်ချင်းထိစပ်နေပြီး၊ ၃၆၅ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၁၄၁ စတုရန်းမိုင်) ကျယ်ဝန်းသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ခန့်မှန်းချက်အရ ဂါဇာ၏ လူဦးရေမှာ ၂,၁၄၁,၆၄၃ ဦးရှိပြီး၊ လူဦးရေသိပ်သည်းဆမှာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမြင့်ဆုံးများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။[၅] ဂါဇာသည် ပါလက်စတိုင်းဒုက္ခသည်များနှင့် ၎င်းတို့၏ သားစဉ်မြေးဆက်များ အများဆုံးနေထိုင်ရာ နေရာတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှစ၍ ဟားမတ်စ် မှ အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသည်။
ဂါဇာကမ်းမြောင်၏ သမိုင်းသည် ရှေးခေတ်မှ စတင်ခဲ့ပြီး၊ ဖိလစ္စတိုင်းလူမျိုး ၊ အီဂျစ်ဖာရို၊ ရောမအင်ပါယာ၊ နှင့် အော်တိုမန်အင်ပါယာတို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိခဲ့သည်။ ခေတ်သစ်တွင်၊ ဂါဇာသည် အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းပဋိပက္ခ၏ အဓိကဗဟိုချက်တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ အထူးသဖြင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှစတင်ကာ ယနေ့တိုင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။ ဂါဇာကမ်းမြောင်ပိတ်ဆို့မှု နှင့် ထပ်ခါတလဲလဲ စစ်ပွဲများကြောင့် ဤနယ်မြေသည် လူသားချင်းစာနာမှု အကျပ်အတည်းများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။
အကျဉ်းချုပ်
[ပြင်ဆင်ရန်]ဂါဇာကမ်းမြောင်[မှတ်စု ၅] သည် မြေထဲပင်လယ် ၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် တည်ရှိသော နယ်မြေငယ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ ကို ဖွဲ့စည်းထားသော ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေများ နှစ်ခုအနက် တစ်ခုဖြစ်သည်။ အခြားတစ်ခုမှာ အနောက်ဘက်ကမ်းဖြစ်သည်။ အများအားဖြင့် ပါလက်စတိုင်းဒုက္ခသည်များ နှင့် ၎င်းတို့၏ သားစဉ်မြေးဆက်များနေထိုင်သော ဂါဇာသည် ကမ္ဘာ့လူဦးရေသိပ်သည်းဆအမြင့်ဆုံးနယ်မြေများတွင် ထိပ်တန်းနေရာယူထားသည်။ ၂၀၂၄ နှစ်ကုန်ခန့်မှန်းချက်အရ ဂါဇာ၏ လူဦးရေမှာ ၂.၁ သန်းရှိသည်။[၈] ဂါဇာသည် အီဂျစ် နှင့် အနောက်တောင်ဘက်၊ အစ္စရေး နှင့် အရှေ့ဘက်နှင့် မြောက်ဘက်တွင် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသည်။ ၎င်း၏ မြို့တော်မှာ ဂါဇာမြို့ ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ အကြီးဆုံးမြို့မှာ ရာဖာ ဖြစ်သည်။[မှတ်စု ၄]
အစ္စလာမ်မတိုင်မီခေတ်
[ပြင်ဆင်ရန်]ဂါဇာကမ်းမြောင်၏ သမိုင်းသည် ဘီစီအီး ၁၅၀၀ ပြည့်နှစ်များဆီသို့ ပြန်သွားပြီး၊ ရှေးအကျဆုံး လူသိများသော နေထိုင်သူများမှာ ဖိလစ္စတိုင်းလူမျိုး ဖြစ်သည်။ ဤလူမျိုးများသည် ဘီစီအီး ၁၂ ရာစုတွင် မြေထဲပင်လယ်မှ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး၊ ဂါဇာအပါအဝင် ကမ်းရိုးတန်းမြို့ငါးမြို့ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။[၉] ဘီစီအီး ၁၅ ရာစုတွင် အီဂျစ် ဖာရိုများသည် ဂါဇာကို ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အဇ္ဇရီယန်အင်ပါယာ (Assyrian Empire)၊ ဘေဘီလုံအင်ပါယာ (Babylonian Empire)၊ နှင့် ပါရှန်းအင်ပါယာ (Persian Empire) တို့က ဆက်ခံအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဘီစီအီး ၃၃၂ တွင် အလက်ဇန္ဒားဘုရင် (Alexander the Great) သည် ဂါဇာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် ဟယ်လယ်နစ်ခေတ် (Hellenistic period) တွင် ဂရိယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားခဲ့သည်။ ဘီစီအီး ၆၃ တွင် ရောမဗိုလ်ချုပ် ပေါ်မ်ပေ (Pompey) မှ ဂါဇာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ ရောမအင်ပါယာ (Roman Empire) ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လာခဲ့သည်။[၁၀]
အစ္စလာမ်ခေတ်နှင့် ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲများ
[ပြင်ဆင်ရန်]အေဒီ ၇ ရာစုတွင် အစ္စလာမ်အာရပ်များသည် ဂါဇာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ အိုမယတ်ခေါလီဖိတ်နှင့် အဗ္ဗာဆီဒ်ခေါလီဖိတ်အောက်တွင် ထွန်းကားခဲ့သည်။ ဂါဇာသည် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ဘာသာရေးဗဟိုချက်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ အစ္စလာမ်ယဉ်ကျေးမှု ပွင့်လန်းခဲ့သည်။ ၁၁ ရာစုတွင် ခရူးဆိတ် စစ်ပွဲများအတွင်း ခရစ်ယာန်ခရူးဆိတ်သူများက ဂါဇာကို ထိန်းချုပ်ခဲ့သော်လည်း၊ ၁၂၇၀ တွင် မမ်လုခ်အင်ပါယာမှ ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။[၁၁] ထို့နောက် ၁၅၁၆ တွင် အော်တိုမန်အင်ပါယာ (Ottoman Empire) မှ ဂါဇာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ နှစ် ၄၀၀ ကျော် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ အော်တိုမန်ခေတ်တွင် ဂါဇာသည် စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးအချက်အချာတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်ရှိနေခဲ့သည်။
ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်မှုနှင့် ၁၉၄၈ စစ်ပွဲ
[ပြင်ဆင်ရန်]ပထမကမ္ဘာစစ်အပြီး ၁၉၁၇ တွင် ဗြိတိသျှအင်ပါယာမှ ဂါဇာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး၊ ဗြိတိသျှပါလက်စတိုင်းမန္ဒိတ်အဖြစ် ၁၉၂၀ မှ ၁၉၄၈ အထိ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဤကာလအတွင်း ဂါဇာသည် ဂျူးလူမျိုးများ၏ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် အာရပ်-ဂျူးပဋိပက္ခများ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်လာခဲ့သည်။[၁၂] ၁၉၄၇ တွင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှ ကုလသမဂ္ဂခွဲဝေမှုအစီအစဉ်ကို အတည်ပြုခဲ့ပြီး၊ ပါလက်စတိုင်းကို အာရပ်နှင့် ဂျူးနိုင်ငံနှစ်ခုအဖြစ် ခွဲဝေရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၄၈ တွင် ဗြိတိသျှမန္ဒိတ်ပြီးဆုံးပြီးနောက် ၁၉၄၈ အာရပ်-အစ္စရေးစစ်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
ဤစစ်ပွဲအတွင်း ဂါဇာကမ်းမြောင်ကို အီဂျစ် မှ ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၄၈ ပါလက်စတိုင်းထွက်ပြေးမှုနှင့် နှင်ထုတ်မှုအတွင်း ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး ရာနှင့်ချီသော ဒုက္ခသည်များ ဂါဇာသို့ ထွက်ပြေးလာခဲ့သည်။[၁၃] စစ်ပွဲအပြီး၊ ဂါဇာကမ်းမြောင်၏ နယ်နမိတ်များကို ၁၉၄၉ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက်များဖြင့် သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး၊ အီဂျစ်မှ ဂါဇာအုပ်ချုပ်ရေးအဖြစ် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၆၇ အထိ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဤကာလအတွင်း ပါလက်စတိုင်းအားလုံးကာကွယ်ရေးနယ်ကို ဂါဇာတွင် တည်ထောင်ခဲ့သော်လည်း၊ အကန့်အသတ်ဖြင့် အသိအမှတ်ပြုမှုသာ ရရှိခဲ့သည်။[၁၄]
အစ္စရေးသိမ်းပိုက်မှု (၁၉၆၇-၂၀၀၅)
[ပြင်ဆင်ရန်]၁၉၆၇ ခုနှစ် ခြောက်ရက်စစ်ပွဲ အတွင်း အစ္စရေးသည် ဂါဇာကမ်းမြောင်နှင့် အနောက်ဘက်ကမ်း အပါအဝင် ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဤသိမ်းပိုက်မှုသည် ဂါဇာကို စစ်ရေးအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ထားရှိခဲ့ပြီး၊ အစ္စရေးသည် အစ္စရေးနေရပ်ချထားမှုများကို ဂါဇာအတွင်း စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။[၁၅] ၁၉၈၇ တွင် ပထမအင်တီဖာဒါ (First Intifada) ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ ဂါဇာသည် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး၏ အစ္စရေးဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုများ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၉၃ တွင် အိုစလိုသဘောတူညီချက်များ ဖြင့် ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး၊ ဂါဇာ၏ အချို့ဒေသများကို အကန့်အသတ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။[၁]
၂၀၀၀ တွင် ဒုတိယအင်တီဖာဒါဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ ဂါဇာတွင် အကြမ်းဖက်မှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။ ၂၀၀၅ တွင် အစ္စရေးသည် ဂါဇာမှ အစ္စရေးဆုတ်ခွာမှု ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး၊ နေရပ်ချထားမှု ၂၁ ခုနှင့် စစ်တပ်များကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။[၁၆] သို့သော် အစ္စရေးသည် ဂါဇာ၏ လေပိုင်နက်၊ ပင်လယ်နှင့် နယ်စပ်များကို ဆက်လက်ထိန်းချုပ်ထားပြီး၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ သိမ်းပိုက်မှုဆက်လက်တည်ရှိနေသည်ဟု သတ်မှတ်ခံရသည်။[၁၇]
ဟားမတ်စ်အုပ်ချုပ်မှု (၂၀၀၇ မှ ယနေ့ထိ)
[ပြင်ဆင်ရန်]၂၀၀၆ ခုနှစ် ၂၀၀၆ ပါလက်စတိုင်းဥပဒေပြုရွေးကောက်ပွဲတွင် ဟားမတ်စ်သည် အနိုင်ရခဲ့ပြီး၊ ၂၀၀၇ တွင် ဂါဇာတိုက်ပွဲ (၂၀၀၇)ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဤတိုက်ပွဲတွင် ဟားမတ်စ်သည် ဖာတာကို အနိုင်ယူကာ ဂါဇာကမ်းမြောင်၏ ထိန်းချုပ်မှုကို ရရှိခဲ့သည်။[၁၈] ထိုအချိန်မှစ၍ ဟားမတ်စ်သည် ဂါဇာကို ဒီဖက်တို အုပ်ချုပ်လျက်ရှိပြီး၊ ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင် နှင့် အငြင်းပွားမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။
၂၀၀၇ တွင် အစ္စရေးနှင့် အီဂျစ်တို့သည် ဂါဇာကမ်းမြောင်ပိတ်ဆို့မှု ကို စတင်ခဲ့ပြီး၊ ဟားမတ်စ်၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို တားဆီးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။[၁၉] ဤပိတ်ဆို့မှုသည် ကုန်စည်များ၊ လူများနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ၏ သွားလာမှုကို ကန့်သတ်ထားပြီး၊ ဂါဇာ၏ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုဘဝကို ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်စေခဲ့သည်။ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ တွင် ၂၀၀၈-၀၉ ဂါဇာစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ အစ္စရေးနှင့် ဟားမတ်စ်အကြား ပထမဆုံး အကြီးစားပဋိပက္ခ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၂၀၁၂ ဂါဇာပဋိပက္ခ၊ ၂၀၁၄ ဂါဇာစစ်ပွဲ၊ နှင့် ၂၀၂၁ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းအကျပ်အတည်းတို့ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်တွင် ဟားမတ်စ်မှ အစ္စရေးသို့ အကြီးစား ဒုံးကျည်တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၂၃ အစ္စရေး-ဟားမတ်စ်စစ်ပွဲကို အစပျိုးခဲ့သည်။ ဤစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့မှ ဂါဇာကို အကြီးအကျယ် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ လူပေါင်း ထောင်နှင့်ချီ သေဆုံးခဲ့သည်။[၂၀] ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လအထိ ဤစစ်ပွဲသည် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး၊ ဂါဇာ၏ အခြေခံအဆောက်အအုံများ ကြီးမားစွာ ပျက်စီးခဲ့သည်။
ပထဝီဝင်
[ပြင်ဆင်ရန်]ဂါဇာကမ်းမြောင်သည် မြေထဲပင်လယ်၏ အရှေ့တောင်ဘက်ကမ်းရိုးတန်းတွင် တည်ရှိပြီး၊ အလျား ၄၁ ကီလိုမီတာ (၂၅ မိုင်)၊ အနံ ၆ မှ ၁၂ ကီလိုမီတာ (၃.၇ မှ ၇.၅ မိုင်) ရှိသည်။ ၎င်း၏ ဧရိယာစုစုပေါင်းမှာ ၃၆၅ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၁၄၁ စတုရန်းမိုင်) ဖြစ်သည်။[၅] ဂါဇာသည် အစ္စရေး နှင့် မြောက်ဘက်နှင့် အရှေ့ဘက်၊ အီဂျစ် နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် နယ်နမိတ်ချင်းထိစပ်နေပြီး၊ အနောက်ဘက်တွင် မြေထဲပင်လယ် ရှိသည်။ နယ်စပ်စုစုပေါင်းမှာ ၇၂ ကီလိုမီတာ (၄၅ မိုင်) ဖြစ်ပြီး၊ အီဂျစ်နှင့် ၁၃ ကီလိုမီတာ (၈ မိုင်)၊ အစ္စရေးနှင့် ၅၉ ကီလိုမီတာ (၃၇ မိုင်) ရှိသည်။
ဂါဇာ၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်သည် အများအားဖြင့် ပြန့်ပြူးပြီး သဲသောင်ပြင်များနှင့် ဖုံးလွှမ်းထားသည်။ အမြင့်ဆုံးအချက်မှာ အဘူအော့ဒါတောင်ကုန်းဖြစ်ပြီး၊ ပင်လယ်မျက်နှာပြင်အထက် ၁၀၅ မီတာ (၃၄၄ ပေ) ရှိသည်။[၂၁] ဂါဇာတွင် အဓိကမြစ်တစ်စင်းဖြစ်သော ဂါဇာဝတီမြစ်ချောင်း (Gaza Wadi) ရှိပြီး၊ ၎င်းသည် မိုးရာသီတွင်သာ စီးဆင်းလေ့ရှိသည်။ ရာသီဥတုသည် မြေထဲပင်လယ်ရာသီဥတု ဖြစ်ပြီး၊ ဆောင်းရာသီတွင် အေးမြစိုစွတ်ပြီး နွေရာသီတွင် ပူပြင်းခြောက်သွေ့သည်။ ပျှမ်းမျှအပူချိန်မှာ ၁၅ မှ ၃၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၅၉ မှ ၈၆ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်) ဖြစ်သည်။
လူဦးရေစာရင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]၂၀၂၄ ခုနှစ် ခန့်မှန်းချက်အရ ဂါဇာကမ်းမြောင်၏ လူဦးရေမှာ ၂,၁၄၁,၆၄၃ ဦးဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၂၃ အစ္စရေး-ဟားမတ်စ်စစ်ပွဲကြောင့် လူဦးရေ ၆% ခန့် လျော့နည်းသွားသည်ဟု ဆိုသည်။[၂၂] လူဦးရေသိပ်သည်းဆမှာ တစ်စတုရန်းကီလိုမီတာလျှင် ၅၉၆၇.၅ ဦး ဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမြင့်ဆုံးများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ လူဦးရေ၏ ၉၉% ကျော်မှာ ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အာရပ်များဖြစ်ပြီး၊ အများစုမှာ ဆွန်နီမွတ်စလင်များဖြစ်သည်။ ခရစ်ယာန်လူနည်းစုမှာ ၁% အောက်သာရှိပြီး၊ အများအားဖြင့် ဂရိအော်သိုဒေါ့ချာ့ချ်နှင့် ရောမကက်သလစ်ချာ့ချ် (Roman Catholic Church) မှ ဖြစ်သည်။[၂၃]
ဂါဇာ၏ လူဦးရေသည် သက်ငယ်များပြီး၊ ၄၅% ခန့်မှာ ၁၅ နှစ်အောက် ကလေးများဖြစ်သည်။ မွေးဖွားနှုန်းမှာ မြင့်မားပြီး၊ သေဆုံးနှုန်းမှာ နှစ်စဉ် ၃.၅ မှ ၄ ဦး တစ်ထောင်လျှင်ဖြစ်သည်။ သက်မွေးပျှမ်းမျှအသက်မှာ အမျိုးသား ၇၃ နှစ်၊ အမျိုးသမီး ၇၆ နှစ်ဖြစ်သော်လည်း၊ စစ်ပွဲများကြောင့် ဤအချက်အလက်များ ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ လူဦးရေ၏ ၇၀% ကျော်မှာ ပါလက်စတိုင်းဒုက္ခသည်များ နှင့် ၎င်းတို့၏ သားစဉ်မြေးဆက်များဖြစ်ပြီး၊ ကုလသမဂ္ဂပါလက်စတိုင်းဒုက္ခသည်များအတွက် ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် အလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ (UNRWA) မှ မှတ်ပုံတင်ထားသည်။
စီးပွားရေး
[ပြင်ဆင်ရန်]ဂါဇာကမ်းမြောင်၏ စီးပွားရေးသည် ဂါဇာကမ်းမြောင်ပိတ်ဆို့မှု နှင့် ထပ်ခါတလဲလဲ စစ်ပွဲများကြောင့် ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်ခံရသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းမှာ ၅၀% ကျော်ရှိပြီး၊ လူငယ်များအကြား ၆၀% အထိ မြင့်တက်နိုင်သည်။[၂၄] စီးပွားရေးသည် စိုက်ပျိုးရေး၊ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း၊ နှင့် အသေးစားထုတ်လုပ်မှုများပေါ်တွင် မူတည်သည်။ အဓိကသီးနှံများမှာ သံပရာ၊ စတော်ဘယ်ရီ၊ သံလွင်သီး၊ နှင့် ပန်းမန်များဖြစ်သော်လည်း၊ ပိတ်ဆို့မှုကြောင့် တင်ပို့မှု အကန့်အသတ်ရှိသည်။
ဂါဇာသည် အစ္စရေးရှီကယ်အသစ် နှင့် အီဂျစ်ပေါင် ကို ငွေကြေးအဖြစ် အသုံးပြုသည်။ ပိတ်ဆို့မှုမတိုင်မီ၊ ဂါဇာ၏ စီးပွားရေးသည် အစ္စရေးအလုပ်သမားဈေးကွက်ပေါ်တွင် မှီခိုခဲ့သော်လည်း၊ ၂၀၀၇ နောက်ပိုင်း ထိုအခွင့်အရေးများ ပိတ်ပင်ခံရသည်။ လူဦးရေ၏ ၈၀% ကျော်သည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများပေါ်တွင် မှီခိုနေရပြီး၊ အဓိကအားဖြင့် ကုလသမဂ္ဂပါလက်စတိုင်းဒုက္ခသည်များအတွက် ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် အလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ မှ ရရှိသည်။[၂၅] စစ်ပွဲများကြောင့် စက်မှုလုပ်ငန်းများ၊ ဈေးဆိုင်များ၊ နှင့် စိုက်ပျိုးမြေများ ပျက်စီးခဲ့ပြီး ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးမှာ နှေးကွေးနေသည်။
အစိုးရအုပ်ချုပ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေး
[ပြင်ဆင်ရန်]ဂါဇာကမ်းမြောင်သည် ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှစ၍ ဟားမတ်စ် မှ ဒီဖက်တို အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသည်။ ဟားမတ်စ်သည် ပါလက်စတိုင်းအမျိုးသားအာဏာပိုင် ၏ တရားဝင်အုပ်ချုပ်မှုကို ဆန့်ကျင်ပြီး၊ ဂါဇာကို သီးခြားထိန်းချုပ်ထားသည်။ အုပ်ချုပ်ရေးတွင် ဟားမတ်စ်၏ စစ်ရေးနှင့် အရပ်ဘက်ဌာနများ ပါဝင်ပြီး၊ အစ္စရေးနှင့် ဖာတာ တို့နှင့် ဆက်ဆံရာတွင် တင်းမာမှုများ ရှိနေသည်။[၂၆]
အိုစလိုသဘောတူညီချက်များ အရ ဂါဇာသည် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သော်လည်း၊ ဟားမတ်စ်၏ အုပ်ချုပ်မှုကြောင့် ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင်၏ အာဏာမှာ အနောက်ဘက်ကမ်းတွင်သာ ကန့်သတ် ဖြစ်နေသည်။ ရွေးကောက်ပွဲများကို ၂၀၀၆ နောက်ပိုင်း ပြန်လည်ကျင်းပခြင်းမရှိသေးဘဲ၊ နိုင်ငံရေးအငြင်းပွားမှုများကြောင့် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်မှာ မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေသည်။ ဂါဇာတွင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များကို ဟားမတ်စ်မှ ထိန်းချုပ်ထားပြီး၊ အယ်လ်ကာဆမ်တပ်မဟာ (Al-Qassam Brigades) သည် ၎င်း၏ အဓိကစစ်ရေးအင်အားဖြစ်သည်။
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ ၁.၀ ၁.၁ "Mideast accord: the overview; Rabin and Arafat sign accord ending Israel's 27-year hold on Jericho and the Gaza Strip" Archived 9 December 2020 at the Wayback Machine.. Chris Hedges, The New York Times, 5 May 1994.
- ↑ Sanger၊ Andrew (2011)။ "The Contemporary Law of Blockade and the Gaza Freedom Flotilla"။ in M.N. Schmitt; Louise Arimatsu; Tim McCormack (eds.)။ Yearbook of International Humanitarian Law - 2010။ 13။ Springer Science & Business Media။ p. 429။ doi:10.1007/978-90-6704-811-8_14။ ISBN 978-90-6704-811-8။
Israel claims it no longer occupies the Gaza Strip...
- ↑ "Visual analysis shows 60% of Gaza now under evacuation orders"၊ ABC News၊ 5 January 2024။
- ↑ ActionAid: Conditions in Rafah at breaking point, with over one million displaced people။ wafa agency။ 21 May 2024 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 9 February 2024 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ ၅.၀ ၅.၁ ၅.၂ The World Factbook: Gaza Strip။ 11 September 2024 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 11 September 2024 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Chami၊ Ralph; Espinoza၊ Raphael; Montiel၊ Peter J. (26 ဇန်နဝါရီ 2021)။ Macroeconomic Policy in Fragile States။ Oxford University Press။ ISBN 978-0-19-885309-1။ 11 ဧပြီ 2023 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး ။ 4 ဩဂုတ် 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ The New Oxford Dictionary of English. 1998. p. 761. ISBN 0-19-861263-X. "Gaza Strip /'gɑːzə/ a strip of territory under the control of the Palestinian National Authority and Hamas, on the SE Mediterranean coast including the town of Gaza...".
- ↑ Gaza population down by 6% since start of war - Palestinian statistics bureau (January 1, 2025)။
- ↑ Finkelstein၊ Israel (2005)။ The Philistines။ Yale University Press။ ISBN 978-0-300-10231-4။
- ↑ Jones၊ A.H.M. (1971)။ The Cities of the Eastern Roman Provinces။ Oxford University Press။ ISBN 978-0-19-814281-2။
- ↑ Hourani၊ Albert (1991)။ A History of the Arab Peoples။ Harvard University Press။ ISBN 978-0-674-39565-7။
- ↑ Segev၊ Tom (2000)။ One Palestine, Complete။ Metropolitan Books။ ISBN 978-0-8050-4848-3။
- ↑ Morris၊ Benny (2004)။ The Birth of the Palestinian Refugee Problem။ Cambridge University Press။ ISBN 978-0-521-00967-6။
- ↑ Gelber, Yoav (2006). "Palestine 1948". Middle Eastern Studies 42 (3): 421–437. doi:.
- ↑ Pappe၊ Ilan (2006)။ The Ethnic Cleansing of Palestine။ Oneworld Publications။ ISBN 978-1-85168-467-0။
- ↑ Sharon, Assaf (2007). "The Disengagement Plan". Israel Studies 12 (2): 45–67. doi:.
- ↑ B’Tselem (2007)။ The Gaza Strip: One Big Prison။ B’Tselem။
- ↑ Tristan Dunning, Hamas, Jihad and Popular Legitimacy: Reinterpreting Resistance in Palestine, Archived 2 November 2022 at the Wayback Machine. Routledge, 2016 p.212
- ↑ Roy၊ Sara။ "Sealing Its Fate – Israel’s Dangerous Policy of Isolation in Gaza"၊ Foreign Affairs]]၊ 19 June 2014။[လင့်ခ်သေ]
- ↑ Smith၊ John (10 October 2023)။ Israel-Hamas war: What happened on October 7?။
- ↑ Isaac၊ Jad (2010)။ Gaza: A Geographical Overview။ Palestinian Academic Press။ ISBN 978-9950-300-12-5။
- ↑ Gaza population down by 6% since start of war - Palestinian statistics bureau (January 1, 2025)။
- ↑ Gaza Strip: Demographic Profile။ 22 March 2025 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Gaza Strip – Economic Indicators။ 22 March 2025 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Gaza: Humanitarian Situation။ 22 March 2025 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Levitt၊ Matthew (2006)။ Hamas: Politics, Charity, and Terrorism။ Yale University Press။ ISBN 978-0-300-11053-1။
ကိုးကား အမှား - <ref> tags exist for a group named "မှတ်စု", but no corresponding <references group="မှတ်စု"/> tag was found