စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
"စိတ္တ" ဆိုသည်မှာ စိတ်ကို ဆိုလိုပြီး "ဝိသုဒ္ဓိ" ဆိုသည်မှာ စင်ကြယ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ထို့ကြောင့် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဆိုသည်မှာ စိတ်၏ စင်ကြယ်ခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။
စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ၏ အဓိပ္ပါယ်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]ကျမ်းဂန်များတွင် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိကို အဓိပ္ပါယ်အမျိုးမျိုးဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။
- (၁) စိတ်၏ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်း - ဂေါတြဘူအဆုံး ရှိသော ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သော ဇောစိတ် စသည်၏ နီဝရဏဘေးရန်မှ စင်ကြယ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ [၁]
- (၂) စိတ်ကို (နီဝရဏ အညစ်အကြေးမှ) စင်ကြယ်စေတတ်သော/သုတ်သင်တတ်သော တရား - စိတ်၏ စင်ကြယ်ကြောင်းတရား၊ သမာဓိကို ဆိုလိုသည်။[၂]
- (၃) သမာဓိ သမာပတ် ဟူသော (နီဝရဏ အညစ်အကြေး မှ) စင်ကြယ်တတ်သော တရား - သမာဓိနှင့် သမာပတ်သည် နီဝရဏ အညစ်အကြေးမှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေသော တရားများဖြစ်သည်။[၃]
- (၄) သမာဓိ သမာပတ် ဟူသော (နီဝရဏ အညစ်အကြေးကို) စင်ကြယ်စေတတ်/သုတ်သင်တတ်သော တရား - သမာဓိနှင့် သမာပတ်သည် နီဝရဏ အညစ်အကြေးကို စင်ကြယ်စေသော တရားများဖြစ်သည်။[၄]
အချို့ကျမ်းကိုး၏ အဓိပ္ပါယ်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]- နီဝရဏဟုခေါ်သော အနှောင့်အယှက်တို့မှ စင်ကြယ်သောကြောင့် ဂေါတြဘူအဆုံးရှိသော ရှေ့ပိုင်းဖြစ်သော ဇောစိတ်ကို "စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ" ဟုခေါ်သည်။
- စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဟူသည် သမ္မာသမာဓိပင်ဖြစ်သည်။ ဥပစာရသမာဓိနှင့် အပ္ပနာသမာဓိဟူ၍ နှစ်မျိုးလုံးကို စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဟုခေါ်သည်။
- စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဟူသည် ဥပစာရနှင့်တကွ သမာပတ်ရှစ်ပါးဖြစ်သည်။ ဤ၌ စိတ်၏အထွဋ်ဖြင့် သမာဓိကို ဆိုလိုသည်။ ထိုသမာဓိသည် စိတ်၏ အညစ်အကြေးကို စင်ကြယ်စေသောကြောင့် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဖြစ်သည်။
- စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဟူသည် ဝိပဿနာ၏ အခြေခံဖြစ်သော အဝါးဝစွာလေ့လာပြီးသော သမာပတ်ရှစ်ပါးဖြစ်သည်။ ထိုသမာပတ်တို့သည် ကာမစ္ဆန္ဒစသော စိတ်၏အညစ်အကြေးကို စင်ကြယ်စေသည်။
ကိုးကား
- ↑ (၁) ပါရိပန္ထိကတော စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃။ နီဝရဏသင်္ခါတပါရိဗန္ဓကတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ဂေါတြဘုပရိယောသာနံ ပုဗ္ဗဘာဂဇဝနစိတ္တံ “စိတ္တဝိသုဒ္ဓီ”တိ ဝုစ္စတိ။ ဝဇိရ၊၁၄၅။ စိတ္တဿ ဝိသုဒ္ဓိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ။ ပါရာ၊ယော။ (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၇။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၀။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၈၄။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၃၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၁။ မူလဋီ၊၃၊၁၀၇။)
- ↑ (၂) စိတ္တဝိသုဒ္ဓီ (ပဋိသံ၊၇၁)တိ သမ္မာသမာဓိ ဧဝ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၂။ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိ စေတိ ဒုဝိဓောပိ သမာဓိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ နာမ။ သင်္ဂဟ။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ နာမ စိတ္တဿ ဝိနီဝရဏဘာဝါပါဒနဝသေန ဝိသော-ဓနတော။ ဝိဘာဝိနီ၊စိတ္တံ ဝိသုဇ္ဈတိ ဧတာ-ယာတိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ၊ သမာဓိ...စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဏိမဉ္ဇူ၊၂၊၅၄၀။ (မ၊၁၊၂၀၁။ ပဋိသံ၊၁၈၂။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၄။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၊ ၁၉၃။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၃၊ ၂၁၃။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၃။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၁၅၆။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၁၀၁။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၃၁၁။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၁၉။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၈၅။)
- ↑ (၃) စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ (ပဋိသံ၊၂၂) တိ သဥပစာရာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော၊ စိတ္တသီသေန ဟေတ္ထ သမာဓိ ဝုတ္တော။ သော စိတ္တမလဝိသောဓနတော စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၉။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ နာမ ... စိတ္တသီသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ, ဝိသုဒ္ဓတ္တာ စာတိ ဝါ ကတွာ။ ဝိဘာဝိနီ။ ယထာဝုတ္တမလတော ဝိသုဇ္ဈတီတိ ဝိသုဒ္ဓိ၊ စိတ္တမေဝ ဝိသုဒ္ဓိ ကထာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော စိတ္တသီသေနာ”တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ... စိတ္တသီသေန သမာဓိဿေဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ, စိတ္တဿ၊ သမာဓိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ နာမ သိယာတိ ယောဇနာ။ မဏိမဉ္ဇူ၊၂၊၅၄၀။ (–ပဋိသံ၊၁၇၉၊ ၃၀၉၊ ၃၄၄။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၂၂။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၂။)
- ↑ (၄) စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ (ဒီ၊၃၊၂၅၂)တိ ဝိပဿနာယ ပဒဋ္ဌာနဘူတာ ပဂုဏာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော။ တာ ဟိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိစိတ္တမလံ ဝိသောဓန္တိ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၉။ (ပဋိသံ၊၄၁၆။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၉။)