မဂ္ဂပစ္စည်း
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
[၁] မဂ်ဖြစ်သော ပစ္စည်း၊ မဂ္ဂပစ္စည်း။ [၂] [၃]
မဂ္ဂပစ္စည်း
[ပြင်ဆင်ရန်]သုဂတိ ဒုဂ္ဂတိသို့ ပို့ဆောင်နိုင်သော သတ္တိ, ပကတိလမ်းခရီးသည် မိမိအပေါ်၌ သွားလာသူကို လိုရာအရပ်သို့ ဆောင်ပို့သကဲ့သို့ ကုသိုလ် အကုသိုလ် ဝိပါက် ကြိယာတို့၌ ပါရှိသော မဂ္ဂင်တရားတို့လည်း မိမိတို့နှင့် တကွဖြစ်ဘက်တရားစုကို လိုရာအာရုံ လိုရာကိစ္စ၌ ဆောင်ပို့နိုင်သော သတ္တိသည် မဂ္ဂပစ္စည်းမည်၏။
မဂ္ဂင် ၁၂-ပါး
[ပြင်ဆင်ရန်]မဂ္ဂင်္ဂါနိ-မဂ္ဂင်တို့သည်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ-သမ္မာဒိဋ္ဌိ၎င်း။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ-သမ္မာသင်္ကပ္ပ၎င်း။ သမ္မာဝါစာ- သမ္မာဝါစာ၎င်း။ သမ္မာကမ္မန္တော-သမ္မာကမ္မန္တ၎င်း။ သမ္မာအာဇီဝေါ-သမ္မာအာဇီဝ၎င်း။ သမ္မာဝါယာမော- သမ္မာဝါယာမ၎င်း။ သမ္မာသတိ-သမ္မာသတိ၎င်း။ သမ္မာသမာဓိ-သမ္မာသမာဓိ၎င်း။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ-မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၎င်း။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ-မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၎င်း။ မိစ္ဆာဝါယာမ-မိစ္ဆာဝါယာမ၎င်း။ မိစ္ဆာသမာဓိ- မိစ္ဆာသမာဓိ၎င်း။ (ဣတိ- ဤသို့) ဒွါဒသ-တဆဲ့နှစ်ပါးတို့တည်း။ [၄]
| မဂ္ဂင်အမည် | အဓိပ္ပါယ် | တရားကိုယ် |
| ၁။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ | ကောင်းစွာသိမြင်မှု | ပညာ |
| ၂။ သမ္မာသင်္ကပ္ပ | ကောင်းစွာကြံစည်မှု | ဝိတက် |
| ၃။ သမ္မာဝါစာ | ကောင်းစွာပြောဆိုမှု | သမ္မာဝါစာ |
| ၄။ သမ္မာကမ္မန္တ | ကောင်းစွာပြုလုပ်မှု | သမ္မာကမ္မန္တ |
| ၅။ သမ္မာအာဇီဝ | ကောင်းစွာအသက်မွေးမှု | သမ္မာအာဇီဝ |
| ၆။ သမ္မာဝါယာမ | ကောင်းစွာအားထုတ်မှု | ဝီရိယ |
| ၇။ သမ္မာသတိ | ကောင်းစွာအောက်မေ့မှု | သတိ |
| ၈။ သမ္မာသမာဓိ | ကောင်းစွာတည်ကြည်မှု | ဧကဂ္ဂတာ |
| ၉။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ | မှားယွင်းစွာသိမြင်မှု | ဒိဋ္ဌိ |
| ၁၀။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ | မှာယွင်းစွာကြံစည်မှု | အကုသိုလ်စိတ် ၁၂-ပါးရှိ ဝိတက် |
| ၁၁။ မိစ္ဆာဝါယာမ | မှားယွင်းစွာအားထုတ် | အကုသိုလ်စိတ် ၁၂-ပါးရှိ ဝီရိယ |
| ၁၂။ မိစ္ဆာသမာဓိ | မှားယွင်းစွာတည်ကြည်မှု | ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ်စိတ်[၅]
မှတပါး အကုသိုလ်စိတ် ၁၁-ပါးရှိ ဧကဂ္ဂတာ |
ပစ္စည်း ပစ္စယုပ္ပန် ပစ္စနိက်
[ပြင်ဆင်ရန်]| ပစ္စည်း | ပစ္စယုပ္ပန် | ပစ္စနိက် |
| သဟိတ်စိတ် ၇၁-ပါး၌ ရှိသော
ပညာ ဝိတက် သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝ ဝီရိယ သတိ ဧကဂ္ဂတာ ဒိဋ္ဌိ |
သဟိတ်စိတ် ၇၁၊ စေ-၅၂
သဟိတ်စိတ္တဇရုပ် သဟိတ်ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ် |
အဟိတ်စိတ် ၁၈၊ ဆန္ဒကြဉ်သော
အညသမာန်းစေ ၁၂၊ အဟိတ်စိတ္တဇရုပ်, အဟိတ် ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်နှင့် ကျန်ရုပ်များ |
မဂ္ဂပစ္စည်း၏ ပစ္စယုပ္ပန်
[ပြင်ဆင်ရန်]ပေးလှုသောအခါ သောမနဿသဟဂုတ် ဉာဏသမ္ပယုတ် အသင်္ခါရိက မဟာကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်လျှင် စေတသိက် ၃၈-ပါးယှဉ်ရာ ပညာကို ပစ္စည်း ယူက၊ စိတ်နှင့် ကျန် စေတသိက် ၃၇-ပါးသည် ပစ္စယုပ္ပန်။
လူတယောက် အိပ်ပျော်နေခိုက် သောမနဿသဟဂုတ် ဉာဏသမ္ပယုတ် အသင်္ခါရိက မဟာဝိပါက်စိတ် ဖြစ်လျှင် စေတသိက် ၃၃-ပါး ယှဉ်ရာ, ဝိတက်ကို ပစ္စည်းယူက စိတ်နှင့်ကျန်စေတသိက် ၃၂-ပါးသည် ပစ္စယုပ္ပန်။
အဟိတ်စိတ်၌ပါသော ဝိတက်, ဝီရိယ, ဧကဂ္ဂတာ မဂ္ဂင်အမည်မရ
[ပြင်ဆင်ရန်]ရေသောက်မြစ်နှင့်တူသော ဟိတ်မပါလျှင် ဆိုင်ရာအာရုံ ယူမှု၌ အမြစ်စွဲနေသလိုခိုင်မြဲမည်မဟုတ် ချေ။ မခိုင်မြဲ၍ အပေါ်ယံမျှသာဖြစ်သော တရားကို “သုဂတိ ဒုဂ္ဂတိသို့ ပို့ဆောင်နိုင်သော သတ္တိ”ရှိ၏ ဟု မဆိုထိုက်။ ထို့ကြောင့် အဟိတ်စိတ်များဝယ် မဂ္ဂင်တရားကိုယ်နှင့်အလားတူသော ဝိတက်, ဝီရိယ, ဧကဂ္ဂတာ တို့ ထိုက်သလို ယှဉ်ကြသော်လည်း မဂ္ဂင်အမည်မရကြချေ။ မှန်ပါသည်။ ဈာန်အလုပ် လုပ်နိုင်ဖို့ ဝိတက် ပါကိုပါရမည်။ ဗိုလ်အလုပ် လုပ်နိုင်ဖို့ ဝီရိယ ပါကိုပါရမည်။ မဂ္ဂင်အလုပ် လုပ်နိုင်ဖို့ ဟိတ်တရား ပါကိုပါရမည်။[၆]
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ မဂ္ဂပ (ပ္ပ)စ္စယ (ပု) [မဂ္ဂ+ပစ္စယ]
- ↑ ဈာနပစ္စယော မဂ္ဂပစ္စယော သမ္ပယုတ္တပစ္စယော။ ပဋ္ဌာန၊၁၊၁ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၀။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၆၃၊ ၁၇၁ မ၊ဋီ၊၁၊၃၁၉။ မူလဋီ၊၁၊၁၂၉၊ ၁၆၄။) မဂ္ဂပ္ပစ္စယတာယ၊ ပန ယထာသကံ ကိစ္စကရဏေန ပစ္စေကမ္မိ တာနိ မဂ္ဂေါယော။ သာရတ္တ၊၃။ ၁၇၀။ မဂ္ဂ-ကြည့်။
- ↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၁၆
- ↑ (အခြေပြုသင်္ဂြိဟ်နိဿယ-၄၂၆)ဒွါဒသမဂ္ဂင်္ဂါနိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာ ဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသမာဓိ။ (အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပါဠိ-၁၂၀)
- ↑ ဝိစိကိစ္ဆာ၌ယှဉ်သော ဧကဂ္ဂတာသည် အားနည်းလှသောကြောင့် မဂ္ဂပစ္စည်းမတပ် (ပရမတ္ထသံခိပ်ဋီဒု-၅၂၈)
- ↑ ဆရာတော် ဦးဂရုဓမ္မ။ ကုသလကာရီ ပဋ္ဌာန်းပဉှာဝါရ ပို့ချချက်။