မန္တလေးတက္ကသိုလ်
| မန္တလေး တက္ကသိုလ် | |
| University of Mandalay | |
| ပညာသမာ အာဘာနတ္ထိ | |
| MU | |
 |
|
| တည်ထောင်ခုနှစ် | ၁၉၂၅ |
| ပါမောက္ခချုပ် | ဒေါက်တာ တင်ထွန်း |
| တည်နေရာ | မဟာအောင်မြေမြို့နယ်၊ မန္တလေးမြို့ |
| အကျယ်အဝန်း | ၃၀၀ဧက |
| ပိုင်ဆိုင်မှု | ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အာဆီယံတက္ကသိုလ်များကွန်ယက် |
မန္တလေးတက္ကသိုလ်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒုတိယမြောက် တည်ထောင်သော တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်သော သင်ကြားလေ့လာမှု ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ၁၉၂၅ ခုနှစ် တွင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။
တည်နေရာ
[ပြင်ဆင်ရန်]မန္တလေး တက္ကသိုလ်သည် မန္တလေးမြို့တောင်ဘက် ၇၃လမ်းတွင် တည်ရှိသည်။ တက္ကသိုလ် နယ်မြေ အကျယ်အဝန်းမှာ ဧက (၃ဝဝ) မျှ ဖြစ်သည်။ ကျယ်ဝန်း၍ သာယာစိုပြည်သော ရပ်ကွက် တွင်တည်ရှိသည်။
သမိုင်းကြောင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]၁၉၂၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့တွင်မန္တလေး ဥပစာ ကောလိပ်ကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ဖွင့်လှစ်ချိန်၌ ကျောင်းသားဦးရေ (၃ဝ) ယောက် သာရှိသည်။ ကျောင်းအုပ်ကြီးမှာ မစ္စတာ အယ်ထင်စီ (မဟာဝိဇ္ဇာ) ဖြစ်သည်။ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီး အပြီးတွင် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့မှ အစပြု၍ ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ် အပါအဝင် ကျောင်းသားဦးရေ (၁၂၉) ယောက် ရှိသည်။
၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇွန်လမှစ၍ ဥပစာကောလိပ်အဆင့်အတန်းမှ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့၊သိပ္ပံဘွဲ့ သင်တန်း ပို့ချနိုင်သော ယူနီဗာစီတီကောလိပ် အဆင့်အတန်းသို့ ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်၌ ကျောင်းသားဦးရေ (၂ဝ၂) ယောက် ရှိသည်။ ကောလိပ်ကျောင်းအုပ်ကြီးမှာ ဦးကိုလေး၊ အမ်၊ အက်စီ(လန်ဒန်) ဖြစ်သည်။၁၉၅၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှအစပြု၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ သီးခြားတက္ကသိုလ် မဖြစ်မီအချိန်ကပင် မန္တလေး၌ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် လက်အောက်ခံ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ်နှင့် ဆေးအတတ်သင် ကောလိပ်များရှိခဲ့သည်။ ဆေးကောလိပ်ကို ၁၉၅၄ -၅၅ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ တည်ထောင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ်မှာမူ စစ်မဖြစ်ခင်ကပင်တည်ရှိခဲ့သည်။ သီးခြားတက္ကသိုလ်ဖြစ်လာသောအခါ မန္တလေး တက္ကသိုလ်၌ စိုက်ပျိုးရေး မဟာဌာန၊ ဆေးအတတ်သင် မဟာဌာန၊ ဝိဇ္ဇာမဟာဌာနနှင့် သိပ္ပံမဟာဌာနဟူ၍မဟာဌာန ၄ ခုရှိသည်။ မကွေးဥပစာ ကောလိပ်သည် ယခင်က ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်လက်အောက်၌ တည်ရှိ၍ မန္တလေးတက္ကသိုလ်ဖြစ်လာသောအခါ မန္တလေးတက္ကသိုလ် လက်အောက်သို့ ၁၉၅၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှ စတင် ရောက်လာသည်။၁၉၆၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် တောင်ကြီး၌ မန္တလေးတက္ကသိုလ် လက်အောက်ခံ ဥပစာကောလိပ် ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
၂၀၂၅ မီးလောင်မှု
[ပြင်ဆင်ရန်]၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ငလျင်ကြောင့် တက္ကသိုလ်အဆောက်အဦမှာ မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့သည်။ ငလျင်လှုပ်ခြင်းကြောင့် လျှပ်စစ်ဝါယာရှော့ဖြစ်ကာ တက္ကသိုလ်၏ ပင်မအဆောက်အဦမှာ မီးစတင်လောင်ကျွမ်းခဲ့သည်။ မီးလောင်ကျွမ်းမှုကြောင့် ပင်မအဆောက်အဦအပါအဝင် အခြားအဆောက်အဦများ ပျက်စီးခဲ့သည်။[၁] [၂][၃]
ပါဝင်ဖွဲ့စည်းမှု
[ပြင်ဆင်ရန်]မန္တလေးတက္ကသိုလ် အကြီးအကဲမှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကဲ့သို့ ပါမောက္ခချုပ် မဟုတ်ဘဲ ဒုတိယအဓိပတိ ဖြစ်သည်။ တက္ကသိုလ်ဖြစ်ခါစ ဒုတိယအဓိပတိမှာ ဦးကိုလေးဖြစ်၍ ၁၉၆၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ တက္ကသိုလ် ဒုတိယ အဓိပတိမှာ ဝဏ္ဏကျော်ထင် ဦးဘစိန် ဖြစ်သည်။ တက္ကသိုလ်ဖြစ်ပြီးသည်မှစ၍ ၁၉၆ဝ - ၆၁ ခုနှစ်အထိ ၊ ဘွဲ့ပေးပြီးခဲ့သော ကျောင်းသားဦးရေမှာ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ရ (၁၈၇) ယောက်၊ သိပ္ပံဘွဲ့ရ (၁ဝ၅) ယောက်၊ ဝါဏိဇ္ဇဝိဇ္ဇာဘွဲ့ရ (၈) ယောက်၊ ဝိဇ္ဇာ(ဂုဏ်ထူး)ဘွဲ့ရ (၉) ယောက်၊ သိပ္ပံ (ဂုဏ်ထူး)ဘွဲ့ရ (၉) ယောက် ၊ ဆေးသိပ္ပံဘွဲ့ရ (၄) ယောက်၊ စိုက်ပျိုးရေး သိပ္ပံဘွဲ့ရ (၃၈) ယောက် ၊ ပိုးမွေးမြူရေးသိပ္ပံဘွဲ့ရ (၅) ယောက်၊ အသုံးချ ဓာတုဗေဒသိပ္ပံဘွဲ့ရ (၃)ယောက်၊ စုစုပေါင်း (၃၆၈) ယောက်ဖြစ်သည်။
၁၉၆၁ - ၆၂ စာသင်နှစ်တွင် မန္တလေးတက္ကသိုလ်၌ သင်ကြားနေကြသည့် ကျောင်းသားကျောင်းသူ ဦးရေမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။ မန္တလေးပင်ရင်းတက္ကသိုလ်တွင် (၂၇၂၅) ယောက်၊ စိုက်ပျိုး ရေးကောလိပ် (၆၁) ယောက်၊ ဆေးကောလိပ် (၂၁၅)ယောက်၊ မကွေး ဥပစာ ကောလိပ် (၂၅၃) ယောက်၊ တောင်ကြီး ဥပစာကောလိပ် (၁ဝ၉) ယောက်၊ စုစုပေါင်း (၃၃၆၃) ယောက် ဖြစ်သည်။ ၁၉၆၂ - ၆၃ ခုနှစ်အထိ မိန်းကလေးကျောင်းဆောင် (၂) ခု၊ ယောက်ျားကလေး ကျောင်းဆောင်(၃) ခုနှင့် စာသင်ခန်းဆောင်(၃) ခုသာ ရှိသည်။
တိုးချဲ့ ဆောင်ရွက်မှု
[ပြင်ဆင်ရန်]နိုင်ငံတော် အစိုးရဒုတိယ ၄ နှစ် စီမံကိန်းတွင်ဘွဲ့နှင်းသဘင် အဆောက်အအုံ (၁) ခု၊ စာသင်ခန်း အဆောက်အအုံ (၁) ခု ၊ ပိဋကတ်တိုက် (၁) ခု၊ အားကစားရုံ (၁) ခုနှင့် ဆရာဆရာမများ နေအိမ်၊ အလုပ်သမား တန်းလျားများ တက္ကသိုလ်ဝင်းတွင် ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ်ပြီး ဖြစ်သည်။ တောင်ကြီး ဥပစာကောလိပ်အဆောက်အအုံများကို ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ်ဆဲဖြစ်သည်။ ဖွင့်လှစ်ရန် စီမံထား သော မြစ်ကြီးနား ဥပစာကောလိပ် အဆောက်အအုံများ အတွက်ကိုလည်း စီစဉ်ထားသည်။ ၁၉၅၈ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ တက္ကသိုလ် ဖြစ်လာသဖြင့် လိုအပ်သော အဆောက်အအုံများ ယခုမှ တိုးချဲ့ ဆောက်လုပ်နေရခြင်း ဖြစ်သည်။
တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားကျောင်းသူများမှာ အများအားဖြင့် အထက်မြန်မာနိုင်ငံဒေသမှ ဖြစ်ကြသည်။ မန္တလေးမြို့၌ တည်ရှိသော တက္ကသိုလ် ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ မြန်မာတို့၏ ပျောက်ကွယ်လု မတတ် ဖြစ်သော ဓလေ့ထုံးစံ၊မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၊ မြန်မာတို့၏ အနုပညာစာပေ ဗုဒ္ဓကျမ်းစာ စသည်တို့ကို တစ်စတစ်စပြန်လည် ထုတ်ဖော်ပေးနေသော တက္ကသိုလ်အဆင့်အတန်းသို့ ရောက်အောင် တဖြည်းဖြည်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။[၄]
တက္ကသိုလ်အကြီးအကဲများ
[ပြင်ဆင်ရန်]မန္တလေးဥပစာကောလိပ်၊ယူနီဗာစီတီကောလိပ် ကျောင်းအုပ်ကြီးများ
[ပြင်ဆင်ရန်]| # | အမည် | စတင်နှစ် | ပြီးဆုံးနှစ် |
|---|---|---|---|
| ၁ | Mr L Htin Si | ၁၉၂၅ | ၁၉၂၆ |
| ၂ | Mr A Brooke | ၁၉၂၆ | ၁၉၂၇ |
| ၃ | Mr A D Marshall | ၁၉၂၇ | ၁၉၄၂ |
| ၄ | ဦးကိုလေး | ၁၉၄၇ | ၁၉၅၈ |
မန္တလေးတက္ကသိုလ်၊မန္တလေးဝိဇ္ဇာနှင့်သိပ္ပံတက္ကသိုလ် ဒုတိယအဓိပတိနှင့် ပါမောက္ခချုပ်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]| # | အမည် | စတင်နှစ် | ပြီးဆုံးနှစ် | |
|---|---|---|---|---|
| ၁ | ဦးကိုလေး | ၁၉၅၈ | ၁၉၆၀ | ဒုတိယအဓိပတိ |
| ၂ | ဦးဘလတ် ဦးလှအုန်း ဦးလှအုန်း |
၁၉၆၀ | ၁၉၆၁ | |
| ၃ | ဦးဘစိန် | ၁၉၆၁ | ၁၉၆၂ | ပါမောက္ခချုပ် |
| ၄ | ဒေါက်တာကိုကိုလေး | ၁၉၆၂ | ၁၉၆၅ | |
| ၅ | ဦးကျော်ရင် | ၁၉၆၅ | ၁၉၆၆ | |
| ၆ | ဦးဘတုတ် | ၁၉၆၆ | ၁၉၆၉ | |
| ၇ | ဦးလှရွေ | ၁၉၆၉ | ၁၉၇၃ | |
| ၈ | ဦးနက် | ၁၉၇၃ | ၁၉၇၅ | |
| ၉ | ဦးကျော်မြင့် | ၁၉၇၅ | ၁၉၈၆ | |
| ၁၀ | ဒေါက်တာကျော်စိန် | ၁၉၈၆ | ၁၉၈၈ | |
| ၁၁ | ဒေါက်တာထွန်းမောင် | ၁၉၈၈ | ၁၉၉၂ | |
| ၁၂ | ဦးတင်မောင် | ၁၉၉၂ | ၁၉၉၄ | |
| ၁၃ | ဒေါက်တာသိမ်းမြင့် | ၁၉၉၄ | ၁၉၉၈ | |
| ၁၄ | ဦးလူနီ | ၁၉၉၈ | ၂၀၀၂ | |
| ၁၅ | ဒေါက်တာညွန့်လွင် | ၂၀၀၂ | ၂၀၀၆ | |
| ၁၆ | ဒေါက်တာမြအေး | ၂၀၀၆ | ၂၀၁၀ | |
| ၁၇ | ဒေါက်တာခင်ဆွေမြင့် | ၂၀၁၀ | ၂၀၁၃ | |
| ၁၈ | ဒေါက်တာမောင်သင်း | ၂၀၁၃ | ၂၀၁၅ | |
| ၁၉ | ဒေါက်တာစောပြုံးနိုင် | |||
| ၂၀ | ဒေါက်တာသီတာဝင်း | ၂၈.၁.၂၀၂၀ | ||
| ၂၁ | ဒေါက်တာသိန်းဝင်း (ယာယီ) | ၂၀၂၀ | ၂.၃.၂၀၂၁ | |
| ၂၂ | ဒေါက်တာတင်ထွန်း | ၂.၃.၂၀၂၁ | လက်ရှိ |
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ "अस्पताल ढहा, यूनिवर्सिटी में आग और इमारतें जमींदोज; भूकंप के बाद म्यामांर की खौफनाक तस्वीरें" (in Hindi)၊ Live Hindustan၊ March 28, 2025။
- ↑ "影/緬甸強震！曼德勒大學「狂噴濃煙」倒塌起火 傷亡不明" (in zh)၊ Yahoo News၊ March 28, 2025။
- ↑ "JUST IN: Fire and heavy damage at Mandalay University in Myanmar, reports of casualties" (in en)၊ BNO News။
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)၊ အပိုင်း(ခ)