သင်္ဘောကုက္ကို
| ဆမေးနီးယား ဆာမန် | |
|---|---|
.jpg)
| |
| ဟာဝိုင်ယီ မွာနာလွာဥယျာဉ် (Moanalua Gardens)ရှိ ဟီတာချီသစ်ပင်ဟု ခေါ်သော သင်္ဘောကုက္ကိုပင်တစ်ပင် | |
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း 
| |
| လောက: | Plantae |
| Clade: | Angiosperms |
| Clade: | Eudicots |
| Clade: | Rosids |
| မျိုးစဉ်: | Fabales |
| မျိုးရင်း: | ဖယ်ဘေးစီး |
| Clade: | Mimosoid clade |
| မျိုးစု: | ဆမေးနီးယား |
| မျိုးစိတ်: | ဆ. ဆာမန်
|
| ဒွိနာမ | |
| ဆမေးနီးယား ဆာမန် | |
| Synonyms[၃] | |
|
စာရင်း
| |
_(14592069826).jpg)
သင်္ဘောကုက္ကို (အင်္ဂလိပ်: rain tree) သို့မဟုတ် သိပ္ပံအမည် ဆမေးနီးယား ဆာမန်(Samanea saman) သည် ပဲမျိုးနွယ်ဖြစ်သည့် ဖယ်ဘေးစီးမျိုးရင်းတွင်ရှိသော ပန်းပွင့်သော အပင်မျိုးစိတ်ဖြစ်သည်။ ယခုလက်ရှိ မီမိုးဆွိုက်အုပ်စု (Mimosoid clade)တွင်ပါဝင်ပြီး၊[၅] ဗဟိုအမေရိကနှင့် တောင်အမေရိက ဇာတိဖြစ်သည်။[၆]
ပုံသဏ္ဌာန် ဖော်ပြချက်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]အပင် ပုံသဏ္ဌာန်
[ပြင်ဆင်ရန်]သင်္ဘောကုက္ကိုသည် ကျယ်ဝန်းပြီး အချိုးကျသော ထီးပုံစံသရဖူပါရှိသည့် အပင်ကြီးတစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အများအားဖြင့် ၁၅-မီတာ မှ ၂၅-မီတာ (၄၉-ပေ မှ ၈၂-ပေ)အထိ မြင့်လေ့ရှိပြီး နှင့် အချင်းအားဖြင့် ၃၀-မီတာ (၉၈-ပေ)ထိ ရောက်ရှိနိုင်သည်။[၆] ဖယ်ဘေးစီးမျိုးရင်းတွင်ရှိပြီး ပန်းပွင့်သော ဤအပင်မျိုးစိတ်သည် ဗဟိုအမေရိကနှင့် တောင်အမေရိကတွင် သဘာဝအလျောက် ပေါက်ဖွားသော်လည်း၊ အပူပိုင်းဒေသများတစ်လျှောက် အထူးသဖြင့် တောင်အာရှနှင့် အရှေ့တောင်အာရှတို့သို့ သယ်ယူစိုက်ပျိုးခဲ့သဖြင့် ၎င်းဒေသများတွင်လည်း နေရာအနှံ့အပြားတွင် တွေ့ရှိရသည်။
၎င်း၏ အကိုင်းအခက်များတွင် ကတ္တီပါကဲ့သို့ ပျော့ပြောင်းပြီး နှင့် အမွေးထူသော အခေါက်များ ရှိသည်။[၇]
ကုက္ကိုရွက်သည် ရွက်မွှာ (leaflet) ၆ရွက် မှ ၁၆ ရွက်ထိပါဝင်နိုင်သော ငှက်မွေးရွက်ပေါင်း(pinnate) တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းရွက်မွှာတစ်ခုစီသည် ၂-စင်တီမီတာမှ ၄-စင်တီမီတာ (၀.၇၉-လက်မမှ ၁.၅၇ လက်မ)အထိ ရှည်နိုင်ပြီး၊၁-စင်တီမီတာမှ၂ စင်တီမီတာ (၀.၃၉-လက်မမှ ၀.၇၉ လက်မ)အထိကျယ်နိုင်သည်။ ၎င်းရွက်မွှာများသည် အပေါ်မျက်နှာပြင် ခပ်မှိုင်းမှိုင်းရှိပြီး စိန်ပုံသဏ္ဍန်(ရွန်းဘတ်ပုံကိုဆိုလိုသည်) ရှိကာ၊ အောက်မျက်နှာပြင်တွင် အမွေးများရှိသည်။ ၎င်းအရွက်များသည် ခြောက်သွေ့သောကာလတွင် ကြွေလေ့ရှိသည်။ [၆] မြန်မာသစ်တောဦးစီးဌာန၏ သင်္ဘောကုက္ကိုဝက်ဆိုဒ်တွင်မူ "အရွက်သည် နှစ်ဆင့်ငှက်မွေးရွက်ပေါင်းအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး ထပ်ဆင့် ငှက်မွေးရွက် ၂-၁၀ စုံပါရှိသည်။ ထပ်ဆင့်ငှက်မွေးရွက်တွင် ရွက်မွှာများ ၃-၉ စုံပါရှိပြီး၊ ဘဲဥနှစ်ခြမ်းပုံနှင့်ဆက်တူပြီး အရှည် ၁.၅-၆ စင်တီမီတာ၊ အကျယ် ၀.၇-၄ စင်တီမီတာရှိသည်။"ဟု ဖေါ်ပြထားသည်။[၈]
၎င်း၏ သစ်ပင်ထိပ်သရဖူသည် ကြီးမားပြီး အရိပ်အာဝါသကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်။ ဤသရဖူသည် အပင်အောက်ကို နေရောင်မှ ကာကွယ်ပေးသော်လည်း၊ မိုးရေကို ဖြတ်သန်းခွင့်ပြုသဖြင့် ၎င်းအောက်ရှိ မြေကြီးထဲသို့ မိုးရေရောက်ရှိစေနိုင်သည်။[၇]
မိုးရာသီနှင့် ညနေခင်းများတွင် အရွက်များ ခေါက်တတ်သောကြောင့် မိုးသစ်ပင်(rain tree)ဟုလည်းကောင်း၊ ငါးနာရီပင် (five o'clock tree)ဟုလည်းကောင်း ခေါ်ဝေါ်ကြသေးသည်။[၉]
အပွင့်နှင့်အစေ့များ
[ပြင်ဆင်ရန်]သင်္ဘောကုက္ကိုပင်တွင် အဖြူ နှင့် အနီရောင် ဝတ်ဆံများပါသော ပန်းနုရောင် အပွင့်များရှိပြီး ပန်းခိုင်များပေါ်တွင် ပန်း ၁၂-ပွင့်မှ ၂၅-ပွင့်ခန့်အထိ ရှိတတ်သည်။ ဤပန်းခိုင်များသည် ထောင်ဂဏန်းအထိ အရေအတွက်ရှိနိုင်ပြီး၊ သစ်ပင်တစ်ပင်လုံးကို လွှမ်းခြုံထားလေ့ရှိသည်။[၆]
သင်္ဘောကုက္ကိုပင်၏ အစေ့အိမ်များ သို့မဟုတ် သင်္ဘောကုက္ကိုသီးများသည် ကွေး၍ သားရေကဲ့သို့သော မျက်နှာပြင်အသားရှိသည်။ ၎င်းအစေ့အိမ်အတွင်း၌ ပြားချပ်ချပ်၊ ဘဲဥပုံအစေ့များကို ဖုံးအုပ်ထားသော စေးကပ်သည့် စားသုံးနိုင်သော အသားများ ပါဝင်သည်။[၁၀][၁၁]
-
သင်္ဘောကုက္ကိုပန်း -
ဝတ်မှုန်စေ့တစ်ခု -
အစေ့အိမ်များ (ကုက္ကိုသီးအစိမ်း)
အသုံးပြုပုံများ
[ပြင်ဆင်ရန်]သင်္ဘောကုက္ကိုသီးမှ စားသုံးနိုင်သော သစ်သီးပျော့ဖတ်ကို အဖျော်ယမကာအဖြစ် ပြုလုပ်နိုင်ပြီး၊ သံပယိုဖျော်ရည်ကဲ့သို့ အရသာရှိသည်။ ၎င်းပျော့ဖတ်ကို (ဓာတုဗေဒနည်းအားဖြင့် ဘိုင်အိုအီသနောအဖြစ်သို့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲပြီးနောက်) ဓာတ်ဆီအတွက် ဖြည့်စွက်စာ (gasoline additive)အဖြစ်လည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။[၇]
၎င်း၏သစ်သားကို ပန်းပုထုခြင်းနှင့် ပရိဘောဂပြုလုပ်ခြင်းတို့တွင်လည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။[၆]
ပုံပြခန်း
[ပြင်ဆင်ရန်]-
လာအိုနိုင်ငံ၊ စီဖန်ဒွန်း မဲခေါင်မြစ်ကျွန်းစုမှ မြစ်အတွင်းသို့ ကိုင်းကျနေသော သင်္ဘောကုက္ကိုပင် -
ဒွန်ဒက်ကျွန်းမှ မဲခေါင်မြစ်ရေအတွင်းစိမ်နေသော သင်္ဘောကုက္ကိုမြစ်များ -
အနောက်ဘင်္ဂလားပြည်နယ် ၊ ကာလကတ္တားမြို့ရှိ ရွက်ကြွေရာသီတွင် မြင်ရေသော သင်္ဘောကုက္ကိုပင် -
အနောက် ဂျားဗားကျွန်း၊ ဆူခဘူမိမြို့လမ်းဘေးရှိ သင်္ဘောကုက္ကိုပင်တစ်ပင် -
သင်္ဘောကုက္ကိုရွက် အနီးကပ်ပုံ -
သင်္ဘောကုက္ကိုအရွက်များ၊ ပန်းများ၊ အသီးအခြောက်များနှင့် အစေ့များ -
ရင့်နေပြီဖြစ်သော သင်္ဘောကုက္ကိုသစ်ခေါက် -
.jpg)
_specimen_fallen_into_the_Mekong_at_golden_hour_in_Si_Phan_Don_Laos.jpg)
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ Botanic Gardens Conservation International (BGCI) & IUCN SSC Global Tree Specialist Group. 2019. Samanea saman. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T144255307A148988354. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T144255307A148988354.en. Accessed on 01 March 2024.
- ↑ Albizia saman. NatureServe Explorer 2.0။ 1 March 2024 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ Samanea saman (Jacq.) Merr.။ Royal Botanic Gardens, Kew။ 3 March 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ "" (1916). Journal of the Washington Academy of Sciences 6: 47.
- ↑ The Legume Phylogeny Working Group (LPWG) (2017). "A new subfamily classification of the Leguminosae based on a taxonomically comprehensive phylogeny". Taxon 66 (1): 44–77. doi:.
- ↑ ၆.၀ ၆.၁ ၆.၂ ၆.၃ ၆.၄ Staples၊ George W.; Elevitch၊ Craig R. (2006)။ "Samanea saman (rain tree)"။ in Elevitch၊ Craig R. (ed.)။ Traditional Trees of Pacific Islands: Their Culture, Environment, and Use။ Holualoa, Hawaii, USA: Permanent Agricultural Resources။ pp. 662–664။ ISBN 978-0-9702544-5-0။
- ↑ ၇.၀ ၇.၁ ၇.၂ The Golden Rain Tree (1999)။ 15 Jun 2013 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ သင်္ဘောကုက္ကို (2024)။ 29 Jan 2025 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ NParks Samanea saman။ 04 Nov 2024 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ Allen၊ O. N.; Allen၊ Ethel K. (1981)။ The Leguminosae, a source book of characteristics, uses, and nodulation။ Madison, Wisconsin, USA: University of Wisconsin Press။ p. 590။ ISBN 978-0-299-08400-4။
- ↑ "Samanea saman (rain tree)" (22 September 2021). CABI Compendium: 4026. Centre for Agriculture and Bioscience International. doi:.