ဥပေက္ခာပါရမီ
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
ဥပေက္ခာပါရမီသည် ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် ပါရမီဆယ်ပါး၏ တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်ပြီး၊ မြင့်မြတ်သူတို့၏ လောကအကျိုးစီးပွားအတွက် ဆောင်ရွက်မှုတွင် အရေးပါသော တရားတစ်ခုဖြစ်သည်။ “ဗုဒ္ဓ လောကသားတို့၏ အနှိုင်းမဲ့ကျေးဇူးရှင် ကိုယ်ကျင့်ဗုဒ္ဓဝင်” စာအုပ်တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဥပေက္ခာပါရမီ၏ သဘောသဘာဝ၊ ၎င်း၏ အရေးပါမှု၊ နှင့် ၎င်းနှင့် ဆက်စပ်မှုများကို အောက်တွင် ပေါ်လွင်အောင် ဖော်ပြထားသည်။[၁]
၁. ဥပေက္ခာပါရမီ၏ သဘောသဘာဝ
[ပြင်ဆင်ရန်]ဥပေက္ခာသည် ပါဠိဘာသာဖြင့် “လျစ်လျူရှုခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ၎င်းသည် သတ္တဝါများနှင့် ၎င်းတို့၏ ဆက်ဆံမှုများအပေါ် ဘက်မလိုက်ဘဲ ချိန်ခွင်လျှာသဖွယ် အလယ်တည့်မတ်စွာ ရပ်တည်နိုင်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်း၏ တရားကိုယ်မှာ “တတြမဇ္ဈတ္တတာ” (အလယ်အလတ်သဘော) ဖြစ်ပြီး၊ လောကဓံတရားရှစ်ပါး၏ ရိုက်ခတ်မှုများကို ဂရုမစိုက်ဘဲ၊ လောက၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် မိမိလုပ်ငန်းကိုသာ တည်တည်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်သည်။
ဥပေက္ခာပါရမီတွင် အဓိကအပိုင်းနှစ်ရပ်ပါဝင်သည်။
- အကြောင်းပိုင်း (အတ္တ)= သတ္တဝါအားလုံး၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ချစ်သူ၊ မုန်းသူ ခွဲခြားမှုမရှိဘဲ ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခြင်း။ ဤအပိုင်းတွင် ဆန္ဒ၊ စိတ်၊ ဝီရိယ၊ ဝီမံသ စသည့် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို အသုံးပြုပြီး အကောင်းဆုံး ဆောင်ရွက်သည်။
- အကျိုးပိုင်း (အနတ္တ)= အကျိုးရလဒ်ကို လျစ်လျူရှုပြီး၊ သတ္တဝါများ၏ ကံအလျောက် ရရှိမှုကို လက်ခံခြင်း။ ဥပမာ၊ မိုးသည် အားလုံးအပေါ် မျှတစွာ ရွာသော်လည်း၊ အိုးကြီးကြီး၊ အိုးငယ်ငယ် အလိုက် ရေရှိမှုက ကွဲပြားသည်နှင့် တူသည်။
ဤသို့ ဥပေက္ခာသည် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ရာတွင် ကောင်းဆိုး၊ ချီးမွမ်းမှု၊ ကဲ့ရဲ့မှုတို့ကို အာရုံမစိုက်ဘဲ၊ လောက၏ အကျိုးကိုသာ ဦးတည်ကာ မယိမ်းမယိုင် လုပ်ဆောင်နိုင်မှသာ ပါရမီအဖြစ် ပြည့်စုံသည်။
၂. ဥပေက္ခာပါရမီ၏ အရေးပါမှု
[ပြင်ဆင်ရန်]ဥပေက္ခာပါရမီသည် လောကဓံတရားရှစ်ပါး (လာဘ်၊ အလာဘ်၊ ယသ၊ အယသ၊ ပသံသာ၊ နိန္ဒာ၊ သုခ၊ ဒုက္ခ) ၏ ရိုက်ခတ်မှုကို ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ရန် အဓိကအကူအညီဖြစ်သည်။ ဤလောကဓံများသည် လုပ်ငန်းအောင်မြင်ရေးကို နှောင့်နှေးစေနိုင်ပြီး၊ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ သို့သော် ဥပေက္ခာဖြင့် လျစ်လျူရှုနိုင်ပါက၊ စိတ်သည် မတုန်မလှုပ် တည်ငြိမ်နေပြီး၊ မိမိ၏ အတ္တကို ထိခိုက်စေသော တုံ့ပြန်မှုများကို ရှောင်ရှားကာ လောကအကျိုးကိုသာ အာရုံစိုက်နိုင်သည်။
ဥပေက္ခာသည် အခြားပါရမီများအတွက် လမ်းဖြောင့်ပေးသည့် လမ်းပြသဖွယ် အခန်းကဏ္ဍရှိသည်။ ဥပမာ၊ ဒါန၊ သီလ၊ နေက္ခမ္မ စသည့် ပါရမီများသည် ဥပေက္ခာ၏ ထိန်းသိမ်းမှုမရှိပါက လမ်းလွဲသွားနိုင်ပြီး၊ ၎င်းတို့၏ အထွတ်အထိပ်သို့ မရောက်နိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် လယ်တီဆရာတော်ကြီး၏ ဥပမာအရ၊ ဥပေက္ခာသည် “အဖ” နှင့်တူပြီး၊ ခန္တီ (အမိ)၊ နေက္ခမ္မ (သမားတော်) တို့နှင့် ပူးပေါင်းကာ ကောင်းမှုများကို ပါရမီအဆင့်သို့ ရောက်စေရန် စောင့်ရှောက်သည်။
၃. ဥပေက္ခာနှင့် အခြားပါရမီများ၏ ဆက်စပ်မှု
[ပြင်ဆင်ရန်]ဥပေက္ခာပါရမီသည် မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ ပညာတို့နှင့် အမြဲတွဲလျက်ရှိပြီး၊ ၎င်းတို့ကို ထိန်းသိမ်းကာ အကျိုးပြည့်စုံစေသည်။ စာတွင် ဖော်ပြထားသည့် “လောမဟံသဇာတ်တော်” မှ ဥပမာအရ၊ လောမဟံသဘုရားလောင်းသည် သတ္တဝါများအပေါ် မေတ္တာထားပြီး၊ လောကဓံ၏ ရိုက်ခတ်မှုကို ဥပေက္ခာဖြင့် လျစ်လျူရှုနိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတွင်-
- ဒါန= မိမိအကျိုးကို စွန့်ကာ လောကအတွက် ပေးကမ်းခြင်း။
- သီလ= စိတ်ကောင်းစေတနာကောင်းဖြင့် ဆောင်ရွက်ခြင်း။
- သစ္စာ= မျက်နှာပြင်နှင့် စိတ်ထဲ တစ်သွင်းတည်းဖြစ်ခြင်း။
- အဓိဋ္ဌာန်= ဆုံးဖြတ်ချက် ခိုင်မြဲခြင်း။
ဤသို့ ဥပေက္ခာသည် အခြားပါရမီများကို ဖြောင့်မတ်စွာ ဦးတည်စေပြီး၊ လောက၏ အကျိုးစီးပွားကို ဗဟိုပြုသော “ပဋိလောမ” (အနတ္တ) လမ်းကို လျှောက်လှမ်းစေသည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် “အနုလောမ” (အတ္တ) လမ်းသည် မိမိအကျိုးကိုသာ ဦးစားပေးပြီး၊ လောဘ၊ ဒေါသကို ဖြစ်စေသောကြောင့် ပါရမီဟု မခေါ်နိုင်ပေ။
၄. ဥပေက္ခာပါရမီ၏ လက်တွေ့ဆောင်ရွက်ပုံ
[ပြင်ဆင်ရန်]ဥပေက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်ရာတွင် လောကဓံကို “စားလည်းဒီစိတ်၊ သွားလည်းဒီစိတ်၊ အိပ်လည်းဒီစိတ်” ဟူသော စိတ်ထားဖြင့် တည်ငြိမ်စွာ ရင်ဆိုင်ရသည်။ ၎င်းသည် ရေငုံနှုတ်ပိတ်နေခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ မမှန်ကို မမှန်သည့်အတိုင်း ရှင်းပြပြီး၊ မှန်ကို ဝန်ခံကာ၊ စိတ်မသာယာ သို့မဟုတ် ကြည်နူးမှုမပါဘဲ “ယထာဘူတ” (အဖြစ်အရှိအတိုင်း) ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်သည်။ မြတ်စွာဘုရားကိုယ်တိုင် ဒေဝဒတ်၊ အင်္ဂုလိမာလ၊ ရာဟုလာ စသည်တို့အပေါ် တူမျှသော မေတ္တာထားပြီး၊ ဥပေက္ခာဖြင့် ဘက်မလိုက်ဘဲ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်မှာ ထင်ရှားသော ဥပမာဖြစ်သည်။
နိဂုံး
[ပြင်ဆင်ရန်]ဥပေက္ခာပါရမီသည် လောက၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ဘက်မလိုက်ဘဲ၊ လောကဓံ၏ ရိုက်ခတ်မှုကို လျစ်လျူရှုကာ၊ မိမိလုပ်ငန်းကို တည်တည်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်နိုင်သော မြင့်မြတ်သူ၏ စွမ်းအင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ ပညာတို့နှင့် ပေါင်းစပ်လုပ်ဆောင်ပြီး၊ အခြားပါရမီများကို လမ်းဖြောင့်ပေးကာ၊ လောကကို ဗဟိုပြုသော အနတ္တသဘောကို အကောင်အထည်ဖော်သည်။ ဤသို့ဖြင့် ဥပေက္ခာပါရမီသည် လောက၏ သာယာငြိမ်းချမ်းမှုနှင့် နိဗ္ဗာန်သို့ ဦးတည်ရာ၌ မရှိမဖြစ် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်
ကိုးကား
- ↑ ဗုဒ္ဓ လောကသားတို့၏ အနှိုင်းမဲ့ကျေးဇူးရှင် ကိုယ်ကျင့်ဗုဒ္ဓဝင် ဦးရွှေအောင် သကျသီဟဓမ္မာစရိယ(ဝဋံသကာ)စေတီယင်္ဂဏ ဓမ္မာစရိယ အစိုးရဓမ္မာစရိယ(သိရောမဏိ)မဟာဝိဇ္ဇာ(သက္ကဋ)