သစ္စာပါရမီ
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
သစ္စာပါရမီသည် ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် ပါရမီဆယ်ပါး၏ အရေးပါသော တရားတစ်ပါးဖြစ်ပြီး၊ ဖြောင့်မှန်ခြင်း၊ ရိုးသားခြင်းနှင့် ကတိတည်ခြင်းတို့ကို အခြေခံသည့် မြင့်မြတ်သော ကျင့်စဉ်တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ဤစာတမ်းတွင် သစ္စာပါရမီ၏ သဘောသဘာဝ၊ ၎င်း၏ အရေးပါမှု၊ လက်တွေ့ဘဝတွင် ထင်ရှားမှုကို “မဟာသုတသောမဇာတ်တော်” မှ ဥပမာယူ၍ ဖော်ပြထားသည်။[၁]
၁. သစ္စာပါရမီ၏ သဘောသဘာဝ
[ပြင်ဆင်ရန်]သစ္စာပါရမီသည် ပါဠိဘာသာစကားဖြင့် “သစ္စ” (မှန်ကန်ခြင်း) ဟူသော အဓိပ္ပာယ်ကို ဆောင်ပြီး၊ မြန်မာဝေါဟာရအားဖြင့် “ဖြောင့်မှန်ခြင်း” သို့မဟုတ် “ရိုးသားခြင်း” ဟု ဖွင့်ဆိုသည်။ ၎င်းသည် အပြောနှင့် အလုပ်၊ ကာယကံနှင့် ဝစီကံ၊ မနောကံတို့ ရှေ့နောက်ညီညွတ်မှုကို အဓိကထားသည်။ ဆရာတော် အရှင်ဇနကာဘိဝံသ၏ ဖော်ပြချက်အရ “ပြောသည့်အတိုင်း လုပ်ခြင်း၊ လုပ်သည့်အတိုင်း ပြောခြင်း” သည် သစ္စာပါရမီ၏ အနှစ်သာရဖြစ်သည်။ မုသားမပြောဘဲ၊ ကြွားဝါမှုမပါဘဲ၊ လောက၏ အကျိုးကို ဦးတည်သော စိတ်ထားဖြင့် ကျင့်သုံးမှသာ သစ္စာသည် ပါရမီအဖြစ် ပြည့်စုံသည်။
သစ္စာတရားသည် ဝစီကံ (စကားပြောခြင်း) နှင့် ဆက်စပ်နေပြီး၊ လောက၏ ဖြစ်မှုနှင့် ပျက်မှုကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အဓိကကျသည်။ စကားသည် လူများအကြား ဆက်သွယ်မှု၏ အခြေခံဖြစ်သောကြောင့်၊ ၎င်းကို သစ္စာနှင့် ယှဉ်ပါက လောကကို စောင့်ရှောက်နိုင်ပြီး၊ သစ္စာမဲ့ပါက ဖျက်ဆီးတတ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ဖြောင့်မှန်ခြင်းကို “ဥဇု” (အပြောနှင့် အလုပ်ညီခြင်း) နှင့် “သုဟုဇု” (ကံသုံးပါးလုံး ညီညွတ်ခြင်း) ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲပြထားပြီး၊ သာမန်လူများအတွက် ဝစီကံနှင့် ကာယကံ ညီညွတ်မှုပင် သစ္စာအဖြစ် လုံလောက်သည်။
၂. သစ္စာပါရမီ၏ အရေးပါမှု
[ပြင်ဆင်ရန်]သစ္စာပါရမီသည် လူ့ဘဝ၏ ယုံကြည်မှုနှင့် စည်းလုံးမှုကို တည်ဆောက်ရာတွင် အခြေခံကျသည်။ စကားသည် အသိ၏ ကိုယ်ထည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတွင် အမည် (သဒ္ဒါ) နှင့် အနက် ပါဝင်မှသာ အသုံးဝင်သည်။ ဗုဒ္ဓစာပေအရ သစ္စာနှင့် ယှဉ်သော စကားသည် စွမ်းအားရှိ၍ ကောင်းကျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး၊ မုသားနှင့် ယှဉ်ပါက ဆိုးကျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဗြဟ္မဏယုံကြည်ချက်တွင်လည်း အသံသည် ဗြဟ္မာ (အနန္တစွမ်းအင်) ဖြစ်သောကြောင့်၊ သစ္စာဖြင့် ဆိုခြင်းသည် ဗြဟ္မာကို ပူဇော်ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ မုသားဖြင့် ဆိုခြင်းသည် စော်ကားခြင်းဟု ယူဆသည်။
သစ္စာပါရမီသည် ပါရမီဆယ်ပါးတွင် “အထွတ်” နှင့် တူပြီး၊ နေက္ခမ္မပါရမီ (မမျှော်ကိုးခြင်း) ကို “အုတ်မြစ်” အဖြစ် အားပြုထားသည်။ ဘုရားလောင်းတော်သည် ပါရမီမပြည့်စုံစဉ် အခြားအပြစ်များကျူးလွန်ခဲ့သော်လည်း၊ မုသာဝါဒကံကို မည်သည့်အခါမျှ မကျူးလွန်ခဲ့ဘဲ၊ လောက၏ အကျိုးစီးပွားကို ဦးတည်၍ သစ္စာကို စွဲကိုင်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ သစ္စာ၏ စွမ်းအားဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် လူမှုဆက်ဆံရေးနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အရေးပါသည်။
၃. မဟာသုတသောမဇာတ်တော်မှ သစ္စာပါရမီ
[ပြင်ဆင်ရန်]“မဟာသုတသောမဇာတ်တော်” တွင် ဘုရားလောင်းဖြစ်သော သုတသောမမင်းသည် သစ္စာပါရမီ၏ စွမ်းအားဖြင့် လူရိုင်းဖြစ်သူ ပေါရိသာဒကို ယဉ်ကျေးအောင် ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ပေါရိသာဒသည် လူသားများကို ဖမ်းစားသူဖြစ်ပြီး၊ သုတသောမမင်းကို ဖမ်းဆီးရန် ကြံစည်ခဲ့သည်။ သို့သော် သုတသောမမင်းသည် နန္ဒပုဏ္ဏားထံမှ “သတာရဟ လေးဂါထာ” နာယူရန် ကတိပြုထားသဖြင့်၊ ပေါရိသာဒထံမှ လွတ်မြောက်ရန် “သံသရာတစ်လျှောက် မင်းဘဝမရောက်ပါစေသား” ဟု ကျိန်ဆိုကာ ကတိတည်မှုကို ပြသခဲ့သည်။
သုတသောမမင်းသည် ကတိအတိုင်း တရားနာ၍ ပေါရိသာဒထံ ပြန်လာခဲ့ပြီး၊ ပေါရိသာဒကို သတာရဟဂါထာများ ဟောကြားကာ သစ္စာ၏ စွမ်းအားဖြင့် သူ၏ စိတ်ကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။ ပေါရိသာဒသည် သုတသောမမင်း၏ သစ္စာစွမ်းအားကို အံ့ဩသွားပြီး၊ ဆုလေးဆုကို ပေးရန် ကတိပြုခဲ့သည်။ သုတသောမမင်းက “လူသားမစားရန်” ဆုကို တောင်းခံသောအခါ၊ ပေါရိသာဒသည် အစပိုင်းတွင် ငြင်းဆန်သော်လည်း၊ သုတသောမမင်း၏ “အသက်ထက် သစ္စာက ပို၍ ချစ်ဖို့ကောင်း၏” ဟူသော တရားဟောချက်ကြောင့် ကတိသစ္စာကို မချိုးဖောက်ဘဲ လိုက်နာခဲ့သည်။ ဤဖြစ်ရပ်တွင် သစ္စာပါရမီသည် အကြမ်းဖက်မှုကို တရားဖြင့် အောင်နိုင်ပြီး၊ လောက၏ အကျိုးကို ဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။
၄. သစ္စာနှင့် အခြားပါရမီများ၏ ဆက်စပ်မှု
[ပြင်ဆင်ရန်]သစ္စာပါရမီသည် တစ်ခုတည်းအောင်မြင်ရန် မလုံလောက်ဘဲ၊ အခြားပါရမီများဖြစ်သော ဒါန၊ သီလ၊ နေက္ခမ္မ၊ ပညာ၊ ဝီရိယ၊ ခန္တီ၊ အဓိဋ္ဌာန်၊ မေတ္တာ၊ ဥပေက္ခာတို့၏ ပံ့ပိုးမှုကို လိုအပ်သည်။ မဟာသုတသောမဇာတ်တော်တွင် သုတသောမမင်းသည် အသက်စွန့်ခွင့်ပြုမှု (ဒါန)၊ အဓမ္မနည်းမသုံးခြင်း (သီလ)၊ မမျှော်ကိုးဘဲ တာဝန်ယူမှု (နေက္ခမ္မ)၊ ပေါရိသာဒ၏ သဘောကို သိမှု (ပညာ)၊ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှု (ဝီရိယ)၊ အခက်အခဲသည်းခံမှု (ခန္တီ)၊ ဆုံးဖြတ်ချက် မလျှော့မှု (အဓိဋ္ဌာန်)၊ မေတ္တာထားမှု (မေတ္တာ)၊ အကျိုးဆိုးကို လျစ်လျူရှုနိုင်မှု (ဥပေက္ခာ) တို့ကို ပေါင်းစပ်အသုံးပြု၍ ပေါရိသာဒကို ပြုပြင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် သစ္စာသည် အခြားပါရမီများနှင့် ယှဉ်တွဲသောအခါ အထွတ်အထိပ်စွမ်းအားကို ပြသနိုင်သည်။
နိဂုံး
[ပြင်ဆင်ရန်]သစ္စာပါရမီသည် အပြောနှင့် အလုပ် တစ်သားတည်းဖြစ်မှု၊ လောက၏ အကျိုးကို ဦးတည်သော ရိုးသားမှုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ စွမ်းအားသည် လူသားတို့၏ စိတ်ကို ပြောင်းလဲစေနိုင်သည်။ မဟာသုတသောမဇာတ်တော်မှတစ်ဆင့်၊ သစ္စာသည် အကြမ်းဖက်မှုကို အနိုင်ယူ၍ လူယဉ်ကျေးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေကာ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ဦးတည်ရာ အဓိကအင်အားဖြစ်ကြောင်း သိသာသည်။ သစ္စာကို အခြားပါရမီများနှင့် ပေါင်းစပ်၍ ကျင့်သုံးပါက၊ လောက၏ စိန်ခေါ်မှုများကို ကျော်လွှား၍ ချမ်းသာသုခကို ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်
ကိုးကား
- ↑ ဗုဒ္ဓ လောကသားတို့၏ အနှိုင်းမဲ့ကျေးဇူးရှင် ကိုယ်ကျင့်ဗုဒ္ဓဝင် ဦးရွှေအောင် သကျသီဟဓမ္မာစရိယ(ဝဋံသကာ)စေတီယင်္ဂဏ ဓမ္မာစရိယ အစိုးရဓမ္မာစရိယ(သိရောမဏိ)မဟာဝိဇ္ဇာ(သက္ကဋ)