ပထဝီကောဋ္ဌာသ
(ပထဝီ (သိပ်သည်းမှု) မှ ပြန်ညွှန်းထားသည်)
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း အကျယ်နည်း၌ ပထဝီဓာတ်လွန်ကဲသော ပထဝီကောဋ္ဌာသ အကြောင်းကို ဖော်ပြထားပါသည်။
ပထဝီဓာတ်လွန်ကဲသော ပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀)
[ပြင်ဆင်ရန်](၄၂) ကောဋ္ဌာသတွင် ပထဝီဓာတ်လွန်ကဲသော ပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀) ရှိပါသည်။ ဤကောဋ္ဌာသများကို ပဉ္စက (၄)ခုအဖြစ် အောက်ပါအတိုင်း ခွဲခြားထားသည်။
တစ ပဉ္စက
[ပြင်ဆင်ရန်]- ၁။ ကေသာ = ဆံပင် = ၅၃
- ၂။ လောမာ = မွေးညင်း = ၅၃
- ၃။ နခါ = ခြေသည်း လက်သည်း = ၅၃
- ၄။ ဒန္တာ = သွား = ၅၃
- ၅။ တစော = အရေ (အရေထူ+အရေပါး) = ၅၃ [၁]
ဝက္က ပဉ္စက
[ပြင်ဆင်ရန်]- ၆။ မံသံ = အသား = ၅၃
- ၇။ နှာရု = အကြော = ၅၃
- ၈။ အဋ္ဌိ = အရိုး = ၅၃
- ၉။ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ = ရိုးတွင်းခြင်ဆီ = ၅၃
- ၁၀။ ဝက္ကံ = အညှို့ (ကျောက်ကပ်) = ၅၃ [၁]
ပပ္ဖါသ ပဉ္စက
[ပြင်ဆင်ရန်]- ၁၁။ ဟဒယံ = နှလုံး = ၅၃
- ၁၂။ ယကနံ = အသည်း (အသဲ) = ၅၃
- ၁၃။ ကိလောမကံ = အမြှေး = ၅၃
- ၁၄။ ပိဟကံ = အဖျဉ်း (သရက်ရွက်) = ၅၃
- ၁၅။ ပပ္ဖါသံ = အဆုပ် = ၅၃ [၁]
မတ္ထလုင်္ဂ ပဉ္စက
[ပြင်ဆင်ရန်]- ၁၆။ အန္တံ = အူမ = ၅၃
- ၁၇။ အန္တဂုဏံ = အူသိမ် (အူချည်ကြိုး) = ၅၃
- ၁၈။ ဥဒရိယံ = အစာသစ် = ၈
- ၁၉။ ကရီသံ = အစာဟောင်း = ၈
- ၂၀။ မတ္ထလုင်္ဂံ = ဦးဏှောက် = ၅၃ [၁]
ရုပ်တရား (၅၃) မျိုး၏ ဖွဲ့စည်းပုံ
[ပြင်ဆင်ရန်]ဆံပင်စသည့် ကောဋ္ဌာသများ၌ ရုပ်တရား (၅၃) မျိုးဟူသည်မှာ -
- ကာယဒသကကလာပ် = ၁၀
- ဘာဝဒသကကလာပ် = ၁၀
- ဇီဝိတနဝကကလာပ် = ၉
- စိတ္တဇအဋ္ဌကလာပ် = ၈
- ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် = ၈
- အာဟာရဇအဋ္ဌကလာပ် = ၈
အားလုံးပေါင်း = ၅၃ သို့သော် အစာသစ်၊ အစာဟောင်းတို့၌ ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် (၈) တစ်မျိုးသာ ရှိသည်။ [၁]
ကောဋ္ဌာသအချို့၏ သဘာဝထူးခြားချက်
[ပြင်ဆင်ရန်]- ကိလောမကံ (အမြှေး): ဖုံးလွှမ်းသော အမြှေး (နှလုံး၊ ကျောက်ကပ်ကို ဖုံးလွှမ်းသည်) နှင့် မဖုံးလွှမ်းသော အမြှေး (အရေထူနှင့် အသားကို ကပ်စေသော ကော်သဘော) ဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိပြီး၊ နှစ်မျိုးလုံး၌ ရုပ် (၅၃) မျိုးစီ ပါဝင်သည် [၂]။
- အန္တဂုဏံ (အူသိမ်): အူခွေ (၂၁) ခု၏ အကြား၌ လျှောမကျအောင် ချုပ်စပ်ထားသော အူချည်ကြိုးဖြစ်ပြီး၊ အစာသွားလမ်းမဟုတ်၊ အူမ၏ တစ်လျှောက်လုံးကို သိမ်းကျုံးသည် [၃]။ [၁]
ကောဋ္ဌာသတို့၌ ရှုပုံ စနစ်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]ဤပထဝီကောဋ္ဌာသ (၂၀) ကို ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြင့် ရှုရန် သမာဓိ (ဥပစာရ သို့မဟုတ် အပ္ပနာ) ကို ဖြစ်စေပြီး၊ အောက်ပါအတိုင်း ရှုပွားရမည်။
- ဆံပင် ရှုနည်း: ဆံပင်ကို အသားအတွင်းသို့ စိုက်ဝင်နေသော အပိုင်းကို ဦးစွာ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် စိုက်ရှု၍၊ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါး ဆိုက်ရှုပါ။ အသားမှ လွတ်နေသော အပိုင်းတွင် ကာယဒသကကလာပ် မတည်ရှိသဖြင့် ဤနည်းကို အဓိကထားရမည်။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များ ဖြစ်လာသောအခါ၊ ရုပ် (၅၃) မျိုးကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြားသိမ်းဆည်းပါ။ အကယ်၍ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို ရှုရာ၌ ရုပ်ကလာပ်မဖြစ်ဘဲ အတုံးအခဲသာ တွေ့ပါက၊ အာကာသဓာတ်ကို လင်းရောင်ခြည်ဖြင့် ဆက်ရှု၍ ကလာပ်အမှုန်များကို မြင်အောင် ဆက်လုပ်ပါ။ မွေးညင်းကိုလည်း ဤနည်းအတိုင်း ရှုပါ။
- ခြေသည်း လက်သည်း ရှုနည်း: အသားနှင့် ဆက်စပ်၊ အသားထဲဝင်နေသော အပိုင်းကို ဦးစွာ ရှု၍ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို မြင်အောင် ခွဲထုတ်ပါ။ အသားမှ လွတ်နေသော အပိုင်းတွင် ကာယဒသကကလာပ် ရှာရခက်သဖြင့် ဤအပိုင်းကို အဓိကထားရမည်။
- ကျန်ကောဋ္ဌာသ ရှုနည်း: ရှုလိုသော ကောဋ္ဌာသ (ဥပမာ- အရိုး၊ နှလုံး) ကို ဉာဏ်ရောင်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်၍၊ ထိုကောဋ္ဌာသကို ရှာတွေ့ပြီးမှ ဓာတ်ကြီး (၄)ပါးကို ခွဲထုတ်ရှုပါ။ ရုပ်ကလာပ်အမှုန်များ တွေ့သောအခါ၊ ရုပ် (၅၃) မျိုး (သို့မဟုတ် အစာသစ်၊ အစာဟောင်းတွင် ၈ မျိုး) ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားသိမ်းဆည်းပါ။[၁]