သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
“သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ” ဟူသည် အကြောင်းတရားနှင့် အကျိုးတရား၏ ဖြစ်ခြင်း (သမုဒယ) နှင့် ပျက်ခြင်း (ဝယ) ကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုပွားရန်ဖြစ်သည်။
သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီ၏ အခြေခံသဘော
[ပြင်ဆင်ရန်]ဘုရားရှင်သည် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်၊ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော်၊ နှင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ တို့တွင် သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီကို ညွှန်ကြားထားပြီး၊ ၎င်းသည် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် (ဖြစ်ခြင်း-ပျက်ခြင်း ဉာဏ်) အကျယ်ရှုပွားနည်း၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။ ဤရှုနည်းတွင် ယောဂီသည်- - အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးဖြစ်ပုံ (သမုဒယ) - အကြောင်းချုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးချုပ်ပုံ (ဝယ) ကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မြင်အောင် ကြည့်ရှုရသည်။ ဤနည်းဖြင့် အကြောင်းနှင့် အကျိုးတို့၏ ဆက်စပ်မှုကို အထပ်ထပ် ရှုပွားပြီး၊ သင်္ခါရတရားများ၏ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ သဘောကို သိမြင်ရန် ဦးတည်သည်။[၁]
ရှုပွားနည်းနှင့် လက္ခဏာယာဉ် သုံးချက်
[ပြင်ဆင်ရန်]သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီကို ရှုရာတွင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် (အကြောင်းအကျိုး ဆက်နွယ်မှု) သဘောတရားကို အခြေခံပြီး၊ အကြောင်းနှင့် အကျိုးတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ် သုံးချက် (အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ) ဖြင့် တင်၍ ရှုရသည်။ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်အဋ္ဌကထာ တွင် “သပ္ပစ္စယနာမရူပဝသေန တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာ ဝိပဿနာပဋိပါဋိယာ ‘အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ’ တိ သမ္မသန္တော ဝိစရတိ” ဟု ဖော်ပြထားပြီး၊ ဆိုလိုသည်မှာ အကြောင်းအကျိုး နာမ်ရုပ်တရားများကို အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ ဟူသော လက္ခဏာသုံးပါးဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ဝိပဿနာရှုရမည်ဖြစ်သည်။[၁]
ဥပမာ- ရူပက္ခန္ဓာ၏ ဖြစ်ပျက် ရှုကွက်
[ပြင်ဆင်ရန်]- ၁. အဝိဇ္ဇာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကမ္မဇရုပ် ဖြစ်သည်။ အဝိဇ္ဇာ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ကမ္မဇရုပ် ချုပ်သည်။
- - အဝိဇ္ဇာ (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ၊ ကမ္မဇရုပ် (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ။
- ၂. စိတ် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိတ္တဇရုပ် ဖြစ်သည်။ စိတ် ချုပ်ခြင်းကြောင့် စိတ္တဇရုပ် ချုပ်သည်။
- - စိတ် (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ၊ စိတ္တဇရုပ် (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ။
- ၃. အာဟာရ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အာဟာရဇရုပ် ဖြစ်သည်။ အာဟာရ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အာဟာရဇရုပ် ချုပ်သည်။
- - အာဟာရ (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ၊ အာဟာရဇရုပ် (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ။ [၁]
ဥပမာ- စက္ခုဝိညာဏ် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ၏ ဖြစ်ပျက် ရှုကွက်
[ပြင်ဆင်ရန်]- ၁. အဝိဇ္ဇာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ ဖြစ်သည်။ အဝိဇ္ဇာ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ ချုပ်သည်။
- - အဝိဇ္ဇာ (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ။
- ၂. စက္ခုဝတ္ထု ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ ဖြစ်သည်။ စက္ခုဝတ္ထု ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ ချုပ်သည်။
- - စက္ခုဝတ္ထု (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ (ဖြစ်-ပျက်) အနိစ္စ။
ဤရှုကွက်များတွင် အကြောင်းတရား၏ ဖြစ်ခြင်း-ချုပ်ခြင်းနှင့် အကျိုးတရား၏ ဖြစ်ခြင်း-ချုပ်ခြင်းကို ဆက်စပ်၍ ရှုပြီး၊ ၎င်းတို့၏ အနိစ္စသဘောကို သိမြင်ရသည်။ ထို့အပြင် ဒုက္ခလက္ခဏာ (ဆင်းရဲခြင်း) နှင့် အနတ္တလက္ခဏာ (အတ္တ မဟုတ်ခြင်း) ကိုလည်း နည်းတူ တင်၍ ရှုနိုင်သည်။[၁]
ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ပဉ္စမနည်း
[ပြင်ဆင်ရန်]သမုဒယဝယဓမ္မာနုပဿီသည် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ပဉ္စမနည်း ကို အခြေခံထားပြီး၊ အကြောင်းအကျိုး ဆက်နွယ်မှုကို ကာလသုံးပါးလုံးအတွက် ရှုရသည်-
- ပထမအတိတ်အကြောင်းနှင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး: ဥပမာ- အဝိဇ္ဇာ၊ ကံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်နာမ် ဖြစ်ပုံ။
- ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းနှင့် အနာဂတ်အကျိုး: ဥပမာ- တဏှာ၊ ဥပါဒါန် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အနာဂတ် ဘဝ ဖြစ်ပုံ။
ဤရှုနည်းတွင် ယောဂီသည် စိတ္တက္ခဏ (စိတ်အခိုက်အတန့်) တစ်ခုချင်းစီတွင် တည်ရှိသော ခန္ဓာငါးပါး (ရုပ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိညာဏ်) ၏ ဖြစ်ခြင်း-ပျက်ခြင်းကို အကြောင်းအကျိုး ဆက်စပ်မှုနှင့်အတူ ရှုပွားရသည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ပဉ္စမနည်းကို ကျွမ်းကျင်သူများအတွက် ဤရှုကွက်မှာ လွယ်ကူစွာ နည်းမှီနိုင်သည်။[၁]